چسبهای زخم بستر یکی از روشهای درمانی اصلی در التیام زخم بستر و جلوگیری از پیشرفت زخم به شمار میروند. این چسبها تنوع بالایی دارند و با توجه به درجه، محل و اندازه زخم بستر، توسط متخصصین زخم برای درمان هرچه سریعتر بیمار انتخاب میشوند. همچنین، دستورالعمل استفاده و نحوه تعویض این چسبها نیز از مواردی است که باید توسط بیماران مورد توجه قرار گیرد تا بهترین نتیجه حاصل گردد.
- مرحله 1: پوست ناحیه مورد نظر قرمز و گرم است. در پوستهای تیرهتر، رنگ این ناحیه ممکن است آبی یا بنفش باشد. همچنین ممکن است فرد سوزش، درد یا خارش را تجربه کند.
- مرحله 2: آسیب ناحیه مورد نظر بیشتر شده و ممکن است دچار شکاف، خراش یا تاول شود. فرد درد زیادی را متحمل میشود و پوست اطراف زخم تغییر رنگ میدهد.
- مرحله 3: زخم به دلیل آسیب موجود در زیر پوست، گود میشود.
- مرحله 4: زخم پیشرفته شده است. ماهیچه ها، تاندون ها، استخوان ها و مفاصل نیز درگیر شدهاند. امکان عفونت نیز وجود دارد.
انواع چسب زخم بستر
انتخاب چسب زخم بستر بسته به موقعیت زخم، اندازه و درجه زخم متفاوت هستند. برخی از انواع چسب زخم بستر عبارتند از موارد زیر:
چسبهای هیدروکلوئید
پانسمانهای هیدروکلوئیدی با ایجاد یک فضای بسته و ایزوله بر روی زخم، رطوبت لازم برای ترمیم زخم را فراهم میآورند و از آلودگی باکتریایی جلوگیری میکنند. هنگامی که اگزودای زخم با پانسمان تماس پیدا میکند، ژل تشکیل میشود. این ژل میتواند دارای خواص فیبریلولیتیک باشد که باعث بهبود زخم میشود و از زخم در برابر عفونت ثانویه و آلودگیها محافظت میکند. هیدروکلوئیدها به جلوگیری از اصطکاک و برش زخم کمک میکنند و ممکن است برای زخم بستر در مراحل 1، 2، 3، و در برخی موارد زخم بستر مرحله 4 با حداقل اگزودا و بدون بافت نکروز استفاده شوند.
کاربرد
ممکن است به عنوان پانسمان اولیه یا ثانویه برای زخمهای مرحله دوم تا چهارم، زخمهای دلمهدار و دارای بافت مرده، یا زخمهایی با ترشحات خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار گیرد. در برخی موارد ممکن است برای زخم مرحله اول استفاده شود.
مزایا
- غیر قابل نفوذ در برابر باکتریها و سایر آلایندهها
- دبریدمان اتولیتیک را تسهیل میکند.
- دارای چسب و قابلیت تغییر شکل آسان
- در صورت شفاف بودن، امکان مشاهده زخم را فراهم میکند.
- ممکن است در زیر محصولات فشرده سازی وریدی استفاده شود.
- میتوان آن را روی پانسمان آلژینات به منظور کنترل ترشحات اعمال کرد.
معایب
- برای زخمهای با اگزودای سنگین، حفرههای زخم یا زمانی که عفونت وجود دارد توصیه نمیشود.
- ممکن است در لبهها پیچ خورده یا رول شود.
- در زمان برداشتن پانسمان ممکن است به بستر زخم بچسبد و باعث بروز تروما یا آسیب به پوست شکننده شود.
نمونه برندهای چسب زخم
Carrasmart، Combiderm، Comfeel، Dermafilm، Duoderm، Exuderm، Hyperion، MPM Excel، Nuderm، Primacol، RepliCare، Restore، Sorbex، 3M Tegaderm، Ultec
چسب کامفیل
چسب زخم بستر کامفیل پلاس شامل یک فیلم پلی اورتان نیمه تراوا است که با چسب انعطاف پذیر و چسبنده پوشانده شده و حاوی کربوکسی متیل سلولز سدیم و آلژینات کلسیم به عنوان عامل اصلی جذب کننده و تشکیل دهنده ژل است. پانسمان هیدروکلوئید کامفیل در برابر بخار آب نفوذ پذیر است اما در برابر میکروارگانیسمها نفوذناپذیر است. وقتی ترشح زخم ایجاد میشود، اجزای جاذب پانسمان ترشح را جذب کرده و یک ژل منسجم ایجاد میکنند. پانسمان ضد آب است و بیمار میتواند با آن استحمام کند و دوش بگیرد.
کابرد
از چسب زخم بستر کامفیل میتوان در مدیریت و درمان زخمهای وریدی پا تا حد کم، زخمهای بستر، سوختگیهای سطحی، سوختگیهای ضخامت جزئی، محل اهدا کننده پوست، زخمهای بعد از عمل و خراشهای پوستی استفاده کرد. همچنین میتواند برای آبرسانی به بافت نکروتیک مورد استفاده قرار گیرد و بافت را آماده انجام دبریدمان میکند.
موارد منع مصرف
از پانسمان زخم کامفیل نباید بر روی استخوان استفاده کرد و همچنین نباید در بیمارانی که به یکی از اجزای این پانسمان حساسیت دارند استفاده شود.
روش استفاده
ابتدا باید زخم را شستشو داده و تمیز کنید و پوست اطراف آن را قبل از استفاده از چسب زخم بستر کاملاً خشک کنید. باید پانسمان حدود 2 سانتیمتر با حاشیه زخم همپوشانی ایجاد کند تا از چسبندگی مناسب اطمینان حاصل شود. کاغذ محافظ برداشته میشود و پانسمان روی زخم قرار میگیرد. در زخمهای حفرهای با عمق بیش از 5 میلی متر قبل از استفاده از پانسمان هیدروکلوئید، نیمی از آن را با یک پانسمان پر کننده مانند آلژینات یا هیدروفایبر پر کنید.
تعویض پانسمان کامفیل
تعویض پانسمان کامفیل با توجه به وضعیت زخم انجام میشود. به طور کلی، هر 2 تا 3 روز یک بار در زخمهای حاوی اسلاف و نکروز نیاز به تعویض پانسمان میباشد، اما ممکن است زخمهای گرانوله تمیز به تعویض کمتری نیاز داشته باشند و در این شرایط پانسمانها میتوانند تا هفت روز در محل زخم باقی بمانند.
هشدارها
این پانسمان در بیمارانی که دارای عفونتهای موضعی و سیستمیک هستند باید با بررسی دقیق روزانه توسط متخصص زخم استفاده گردد.
اندازه
- 6 در 4 سانتی متر
- 10 در 10 سانتی متر
- 15 در 15 سانتی متر
- ساکرال 18 در 20 سانتی متر
- کانتور 8 در 6 سانتی متر
- کانتور 11 در 9 سانتی متر
چسبهای شفاف
چسبهای شفاف نیمه تراوا و نفوذناپذیر هستند. این چسبها امکان انتقال بخار آب از پوست را فراهم میکنند و مانع ایجاد رطوبت در پوست سالم اطراف زخم می شوند. به علاوه، این چسبها جاذب نسیتند، عفونت ثانویه را کاهش میدهند و امکان حذف غیرتهاجمی را فراهم میکنند. همچنین، به جلوگیری از اصطکاک و برش زخم کمک میکنند و میتوانند برای زخمهایی که دارای حداقل اگزودا و بدون بافت نکروز هستند مور استفاده قرار گیرند؛ اما برای افرادی که خیلی عرق میکنند یا زخمهایی که ترشح زیادی دارند نمیتوان از این چسبها استفاده کرد.
کاربرد
درمان زخمهای فشاری مرحله 1 و 2 با اگزودای سبک یا بدون ترشح ممکن است با پانسمان هیدروژل یا هیدروکلوئید برای زخم هایی با ضخامت کامل استفاده شود.
مزایا
- رطوبت را حفظ میکند.
- غیر قابل نفوذ در برابر باکتریها و سایر آلایندهها
- دبریدمان اتولیتیک را تسهیل میکند.
- اجازه ایجاد زخم را میدهد.
معایب
- غیرجاذب است، بنابراین برای زخمهای عفونی یا مترشح مناسب نیست.
- روی پوست سالم میچسبد.
- ممکن است در نواحی که اصطکاک زیاد است جابجا شود.
- برای استفاده در پوستهای حساس و شکننده توصیه نمیشود.
نمونه برندهای چسب زخم شفاف
- ioclusive
- Carrafilm
- Dermaview
- Mefilm
- Opsite
- Polyskin
- Suresite
- 3M Tegaderm
- Uniflex
چسبهای هیدروژل
پانسمانهای ژلی به صورت ورقهای، گرانول و ژل مایع موجود هستند که بافت فضای مرده را پر میکنند و میتوانند برای زخمهای عمیق استفاده شوند. تمام انواع پانسمانهای ژلی سطح زخم را مرطوب نگه میدارند. برخی از پانسمانهای ژلی جذب محدود تا متوسطی دارند، برخی عایق هستند و برخی از آنها از زخم در برابر تهاجم باکتریها محافظت میکنند. همه پانسمانهای ژلی امکان حذف غیر تروماتیک را فراهم میکنند.
کاربرد
مدیریت زخم مراحل 2، 3، 4 زخمهای عمیق و زخم هایی با نکروز یا دلمه
مزایا
- تسکین دهنده درد است و درد را کاهش میدهد.
- زخم را آبرسانی میکند.
- دبریدمان اتولیتیک را تسهیل میکند.
- فضای بافت مرده را پر میکند.
- به راحتی میتوان آن را چسباند و سپس برداشت.
- میتوان از آن برای زخمهای عفونی یا زخمهای عمیق استفاده کرد.
معایب
- برای زخمهایی که ترشح زیاد دارند توصیه نمیشود.
- در صورتی که پوشش داده نشود به راحتی بیآب میشود.
- به پانسمان ثانویه نیاز دارند.
- ممکن است باعث عرقسوز شدن شود.
نمونه برندهای چسب زخم هیدروژل
Acryderm، Aquaflo، Aquagauze، Carradres، Carraguaze، Carrasmart، Carrasyn، Dermagauze، Dermasyn، Felxigel، SAF-Gel، Solosite، 3M Tegagel، Transigel
چسبهای آلیژنات (Alginate)
پانسمانهای آلژینات کلسیم نیمه انسدادی، جذب کننده، زیست تجزیه پذیر و فیبرهای بافته نشدهای هستند که از یک نوع جلبکهای دریایی قهوهای گرفته میشوند. پانسمانهای آلژینات به شکل شیتهای رشتهای و یا پکهای رشتهای یا نواری موجود هستند.
کاربرد
به عنوان پانسمان اولیه برای زخمهای مراحل 3 و 4، زخمهایی با اگزودا یا عمق متوسط تا سنگین و زخمهای عفونی یا غیرعفونی مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایا
- تا 20 برابر وزن خود قدرت جذب دارد.
- داخل زخم یک ژل تشکیل میدهد.
- شکلپذیر است و با شکل زخم مطابق میشود.
- دبریدمان اتولیتیک را تسهیل میکند.
- فضای بافت مرده را پر میکند.
- به راحتی میتوان آن را چسباند و سپس برداشت.
معایب
- برای اگزودای سبک یا اسکار خشک یا برای زخمهای سطحی توصیه نمیشود.
- ممکن است زخم را کم آب کند.
- نیاز به پانسمان ثانویه دارد.
نمونه برندهای چسب زخم آلیژنات
Algicell، Algisite M، Carboflex، Carraginate، Dermaginate، Kalginate، Kaltostat، Melgisorb، Restore Calcicare، Sorbsan، 3M Tegagen
چسبهای فومی
پانسمانهای فوم برای ترمیم زخم با ایجاد شرایط بهینه یک محیط گرم و مرطوب را برای زخمها فراهم میکند. این چسب به صورت پد، و ورقهای در دسترس است.
کاربرد
ممکن است به عنوان پانسمان اولیه (برای تامین جذب و عایق) یا به عنوان پانسمان ثانویه (برای زخمهای پانسمان شده) برای زخمهای مراحل 2 تا 4 با میزان ترشح متغیر استفاده شود.
مزایا
- غیرچسبنده، اگرچه برخی از انواع آن دارای مرزهای چسبنده هستند.
- از ورود آلودگیها جلوگیری میکند.
- به راحتی میتوان آن را چسباند و سپس برداشت.
- ترشحات سبک تا سنگین را جذب میکند.
- میتواند تحت فشار استفاده شود
- برای پوستهای حساس و شکننده مناسب است.
معایب
- برای زخمهایی که دله خشک دارند توصیه نمیشود.
- ممکن است نیاز به پانسمان ثانویه داشته باشد.
نمونه برندها (h4)
Allevyn، Biatain، Carrasmart، Curafoam، Dermalevin، Epigard، Hydrocell، Lyofoam، Mepilex، Optifoam، Polyderm، Polymem، SOF-foam، Tielle، Vigifoam
پانسمان فیلم نیمه تراوا
یک پانسمان نازک و انعطاف پذیر است. امکان ورود اکسیژن، دی اکسید کربن و بخار آب را فراهم میکند، اما از ورود باکتریها جلوگیری میکند.
چسب هیدروفایبر
ترشح را از بین میبرد و یک ژل منسجم تشکیل میدهد که توسط سطوح مایع فعال میشود. به شکل ورقای و در گاز در دسترس هستند.
روش استفاده از چسب زخم بستر
- شستشو و مدیریت زخم بستر
- خشک کردن اطراف زخم بستر
- پانسمان را متناسب با دستورالعمل تخصصی آن باز نمایید.
- همپوشانی پانسمان با حاشیه خم به اندازه حداقل 2 سانتی متر و اطمینان از چسبندگی مناسب چسب یا پانسمان
- هنگام پانسمان کردن زخم های عمیق با عمق بیشتر از 5 میلی متر با پانسمان های هیدروکلوئید لازم است که داخل زخم به کمک یک پانسمان پر کننده مانند آلژیالت یا هیدروفایبر پر شود.
نکات استفاده از چسبهای زخم بستر
هنگام انتخاب پانسمان زخم بستر باید نکات زیر را در نظر بگیرید:
- این پانسمانها جایگزین دبریدمان یا سایر مواد نکروزه نیستند.
- پانسمان باید توسط افراد آموزش دیده اعمال شود.
- برای جلوگیری از خیس شدن پوست اطراف باید مراقب بود سفت بودن پانسمان زخم باشید.
- می توان برای محافظت از پوست اطراف، از یک پد هیدروکلوئیدی یا درزگیر پوست استفاده کرد و نوار چسب را روی آن اعمال کرد تا پانسمانها را در جای خود نگه دارد. بانداز توری لولهای یک جایگزینی عالی برای نگه داشتن پانسمان در بیمارانی است که پوست بسیار حساس و شکننده دارند.
استفاده از چسبها برای پیشگیری از زخم بستر
انواع مواد پانسمان ممکن است اصطکاک، برش و فشار را کاهش دهند و احتمال تغییر رطوبت پوست را کاهش دهند و به همین دلیل نقش مهمی در پیشگیری از زخم بستر دارد.
پانسمان برای پیشگیری از زخم بستر باید فقط پس از ارزیابی پوست و ارزیابی خطر زخم بستر مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، پانسمانهای مورد استفاده برای پیشگیری از زخم بستر باید در کنار پروتکلهای استاندارد استفاده شوند. باید با متخصص در مورد نوع پانسمان مناسب مشورت کنید.
قیمت چسب زخم بستر
انواع چسب زخم های معرفی شده باتوجه به مواد مورد استفاده در آن ها و شرکت تولید کننده قیمتهای متفاوتی دارند. از دیگر عوامل موثر در قیمت این چسب ها اندازه و سایزهای مختلف موجود برای این چسبهاست که متناسب با محل زخم متغیر است. اما موضوع روشن آن است که استفاده از چسبهای زخم بستر به شکل درست و با توصیه پزشک در بسیاری از موارد نیاز به درمانهای پیشرفتهتر را از بین برده و باعث صرفهجویی قابل توجهی در هزینههای درمان بیماری میشود.
سوالات متداول
چگونه زخم بستر را پانسمان کنیم؟
هر بار که پانسمان را عوض میکنید، زخمهای باز را با آب یا محلول آب نمک (سالین) تمیز کنید. سپس پانسمان جدید را روی زخم قرار دهید.
آیا زخم بستر باید پوشانده شود؟
زخم را با یک پانسمان مخصوص بپوشانید. این کار مانع از ورود عفونت شده و به مرطوب نگه داشتن زخم، به منظور التیام، کمک میکند. با پزشک خود در مورد نوع پانسمان مورد استفاده مشورت کنید. بسته به اندازه و مرحله زخم، ممکن است لازم باشد که از یک فیلم، گاز، ژل، فوم یا انواع دیگر پانسمان استفاده کنید.
آیا پانسمان هیدروکلوئیدی برای درمان و پیشگیری از زخم بستر مناسب است؟
بله. پانسمانهای هیدروکلوئیدی یک سد ضد رطوبت را تشکیل میدهند و اغلب در بیماران مبتلا به بیاختیاری استفاده میشوند زیرا میتوانند مانع رسیدن ادرار و مدفوع به زخم های در حال بهبود شوند.
بهترین پانسمان برای زخم بستر مرحله 2 چیست؟
در حال حاضر، پانسمانهای هیدروکلوئیدی برای افراد مبتلا به زخم بستر مرحله دوم استفاده میشوند. البته، ابتدا باید با پزشک خود مشورت کنید.
چه نوع پانسمانی برای زخم بستر مرحله 3 استفاده میشود؟
پانسمانهای آلژینات که بسیاری از خواص چسب فوم را دارا هستند، انتخاب مناسبی برای زخمهای فشاری مرحله 3 هستند. هر دو نوع پانسمان محیط زخم را مرطوب نگه میدارند.
برای زخم بستر مرحله 4 از چه نوع پانسمانی استفاده کنیم؟
میتوانید از یک پانسمان مرطوب ضد میکروبی برای ترمیم زخم استفاده کنید. به عنوان مثال میتوانید از چسب فوم نقرهدار یا یک پانسمان آلژینات نقره دار در ترکیب با یک پانسمان ثانویه (بیاتاین سیلیکون) استفاده کنید.
آیا بتادین برای زخم بستر خوب است؟
از پاک کنندههایی که برای استفاده در پوست سالم ساخته شدهاند، روی زخم باز استفاده نکنید. از محلولهای ضد عفونی کننده مانند بتادین، هیبیکلنس یا پراکسید هیدروژن اجتناب کنید. این محلولها میتوانند به بافت جدید و طبیعی آسیب برسانند.
هر چند وقت یکبار باید زخم بستر را تمیز کرد؟
هر بار که پانسمان را عوض میکنید زخم بستر باید با محلول نمکی تمیز شود.
آیا استفاده از چسب های زخم بستر برای التیام زخم کافیاست؟
خیر. درمان زخم با توجه به دزجه آن مراحل مختلفی دارد که یکی از این مراحل چسبهای زخم بستر است. به همین دلیل بیمار باید در تمام طول درمان زیر نظر پزشک متخصص زخم بوده و به توصیههای درمانی او به شکل کامل عمل کند.