کودکان تمایل زیادی به کاوش و جستجو دارند و در نتیجه با وجود مراقبت والدین، در معرض آسیب‌دیدگی قرار دارند. به همین دلیل بایستی به زخم‌ها و کبودی‌های ایجاد شده بر بدن کودکان بسیار توجه شود، چرا که بدن کودکان در برابر عفونت مقاومت کمتری دارد و در نتیجه احتمال عفونی شدن زخم‌ها افزایش پیدا می‌کند. اگرچه به ندرت امکان عفونت ناشی از زخم در کودکان وجود دارد، مراقبت از کودک در این شرایط از اهمیت زیادی برخوردار است. روند بروز عفونت در بدن کودگان و بزرگسالان یکسان می‌باشد، ولی به نظر می‌رسد که بدن کودکان به علت قابلیت‌های بهبود و فقدان عوامل مداخله‌کننده و تأثیرگذار دیگر (مانند سیگار کشیدن، ابتلا به دیابت و خونرسانی ضعیف به بافت) به درمان بهتر پاسخ می‌دهد.
علائم و نشانه‌های عفونت زخم در کودکان
در ارتباط با علائم عفونت زخم کودکان بایستی توجه شود که علائم عفونت کاملاً آشکار می‌باشند. اولین نکته قابل توجه در مورد علائم عفونت زخم کودکان این است که برای بهبود زخم‌ها و کبودی‌های جزئی بایستی از کمک‌های اولیه استفاده شود. سپس والدین بایستی به علائم زیر که نشان‌دهنده وجود عفونت هستند توجه کنند:
- دلمه بستن (پوسته شدن) زخم: در صورتی که زخم دلمه شد باشد ولی اندازه دلمه در حال افزایش است، امکان دارد زیر لایه فوقانی پوست عفونت وجود داشته باشد.
- درد و ورم: در ارتباط با مراقبت از زخم کودکان بایستی ذکر شود که والدین بایستی اطمینان حاصل کنند که درد و ورم تا 48 ساعت پس از آسیب‌دیدگی اولیه افزایش پیدا نکند. در غیر این صورت احتمال عفونی شدن زخم وجود دارد.
- سردرد: در صورت بروز سردرد یا تب، بایستی جهت مراقبت فوری به پزشک مراجعه شود.
- زمان بهبودی: بیشتر زخم‌های در اندازه کوچک تا متوسط بایستی در مدت 10 تا 14 روز بهبود پیدا کنند. در غیر این صورت بایستی به پزشک مراجعه شود.
- قرمزی: امکان دارد افزایش قرمزی در ناحیه زخم از جمله علائم عفونت زخم کودکان باشد. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های عفونت، وجود قرمزی ناشی از زخم می‌باشد و بایستی هر چه سریع‌تر درمان شود.
- رنگ ناحیه اطراف زخم: هر گونه تغییر رنگ ناشی از وجود چرک یا مایع در زخم میتواند نشان‌دهنده وجود عفونت باشد.
مراقبت از زخم عفونی کودکان
جهت درمان زخم کودکان بایستی به توصیه پزشک توجه شود. در صورت عدم مراجعه به پزشک میتوانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- پس از 24 تا 48 ساعت اول، زخم را با آب تمیز (دو مرتبه در روز) شستشو دهید. از آب اکسیژنه یا الکل به این منظور استفاده نکنید چرا که میتواند سبب آهسته‌تر شدن روند بهبود شود.
- میتوانید از یک لایه نازک وازلین و پانسمان غیر چسبنده استفاده کنید.
- در صورت لزوم از مقدار بیشتر وازلین استفاده کرده و پانسمان را تعویض کنید.
- در طول سه روز بعد، در زمان نشستن یا دراز کشیدن کودک، ناحیه آسیب‌دیده را بر روی بالش قرار دهید. این ناحیه بایستی بالای سطح قلب کودک قرار گیرد تا به کاهش ورم کمک کند.
- کودک باید از انجام هر گونه فعالیتی که سبب تشدید وضعیت زخم می‌شود، خودداری کند.
- در ارتباط با مصرف داروها احتیاط کنید. دستور مصرف دارو را به دقت مطالعه کنید.
- مصرف داروهای کودک بایستی طبق دستور پزشک انجام شود.
- در صورتی که کودک از مصرف داروهای تجویزی پزشک خودداری کند، با پزشک در ارتباط با مصرف داروهای بدون نیاز به نسخه مشورت کنید.
- داروهای آنتیبیوتیک بایستی طبق دستور پزشک مصرف شوند. در صورت احساس بهبودی از جانب کودک، مصرف دارو نبایستی متوقف شود. دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بایستی به طور کامل تکمیل شود.
شستشو و دبریدمان زخم عفونی کودک
برنامه درمانی باید طبق نیازهای روحی و جسمانی کودک و والدین و حمایت از جانب تیم درمانی تدوین شود.
برنامه درمانی اولیه شامل:
- شستشوی کامل با محلول سرم نرمال سلین یا در برخی از موارد با ضدعفونی‌کننده
- دبریدمان و برداشتن بافت‌های مرده (نکروز)
- ارزیابی جدا شدن لایه‌های پوستی
سپس زخم با محلول سالین یا مواد ضد عفونی‌کننده مانند کلرهگزیدین یا بتادین شستشو داده می‌شود. می‌توان از پانسمان برای پوشاندن زخم استفاده کرد که شامل: پودر پوویدون، سیلور سولفادیازین و پانسمان سیلور (نقره) می‌باشد.
درمان زخم کودکان با وکیوم‌تراپی یا فشار منفی
درمان با فشار منفی را می‌توان در کودکان در سنین بسیار پایین شامل نوزادان نارس مورد استفاده قرار داد. این روش همچنین برای بهبود زخم‌های عفونی در محل جراحی و یا برای نقص‌های مادرزادی مانند امفالوسل یا گاستروشیزیس مناسب است. این روش سبب می‌شود که زخم تمیز شده و لبه‌های زخم در اثر فشار منفی به هم نزدیک شوند. (منبع)
چگونه مانع از عفونت زخم شویم؟
زخم خود را از ذرات خارجی پاک کنید
در ارتباط با مراقبت از زخم کودکان بایستی توجه شود که بسته به دلیل ایجاد زخم (مانند افتادن روی سطح زبر و خشن)، امکان دارد ذرات خارجی کوچک وارد محل بروز زخم شده باشند. در این حالت حتماً بایستی هر گونه ذرات یا آلودگی را طی روند پاکسازی، فوراً از زخم خارج کرد.
زخم خود را مرطوب نگه دارید
بهترین روش جهت تسریع روند بهبود و کمک به جلوگیری از بروز عفونت، مرطوب نگه داشتن زخم با استفاده از پماد یا روغن‌هایی مانند وازلین است. موادی مانند وازلین از خشک شدن زخم و پوسته شدن و ایجاد دلمه جلوگیری می‌کنند. بهبود زخم‌های دلمه شده بیشتر طول می‌کشد.
زخم را با پانسمان مناسب بپوشانی
یکی از نکات مهم در ارتباط با مراقبت از زخم کودکان، استفاده از پانسمان مناسب می‌باشد. پس از تمیز کردن زخم، بایستی از ورود میکروب و باکتری به زخم جلوگیری کنید. مناسب‌ترین نوع پانسمان برای کودکان، پانسمان هیدروکلوئید است.
حرف آخر
عفونت‌های پوستی می‌توانند خیلی سریع یه یک مشکل جدی تبدیل شوند. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در این مقاله بایستی هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. در زمان بروز هر گونه آسیب جزئی و یا شدید، مراقبت از زخم کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است. جهت کاهش احتمال بروز عفونت، زخم را فوراً تمیز کرده و سپس جهت پاکسازی کامل زخم به پزشک مراجعه کنید. در کلینیک ما هر گونه خدمات مربوط به مراقبت از زخم ارائه می‌شود. به این منظور میتوانید در صورت نیاز با ما تماس بگیرید.
سؤال‌های رایج در مورد درمان زخم کودکان
علائم عفونت زخم کودکان شامل چه مواردی می‌باشد؟
- بروز تب
- رگه‌های قرمز مجاور زخم
- گسترش قرمزی در اطراف زخم
- درد شدید در ناحیه زخم
- هر گونه زخم در صورت با علائم عفونت
- عدم تزریق واکسن کزاز در گذشته
- بیمار به نظر رسیدن کودک از لحاظ ظاهری یا رفتاری
کودک چه مدت پس از عفونت میتواند به مدرسه بازگردد؟
کودک پس از پایان تب میتواند به مدرسه بازگردد. همچنین کودک بایستی برای مدت 24 ساعت از آنتیبیوتیک خوراکی استفاده کند. در مورد قرمزی جزیی اطراف زخم، نیازی به استراحت در منزل نمیباشد.
آیا عفونت به خودی خود بهبود پیدا می‌کند؟
عفونت در بسیاری از موارد (مانند خراش یا عفونت فولیکول مو) بدون درمان پزشکی بهبود پیدا می‌کند. در موارد دیگر، امکان دارد عفونت در اثر عدم درمان تشدید شده و به درمان پزشکی نیاز داشته باشد.
آیا عفونت باعث ایجاد اسکار یا جای زخم می‌شود؟
زمان بهبود زخم یک عامل مهم در ارتباط با تعیین وضعیت جای زخم محسوب شده و امکان دارد عفونت سبب افزایش زمان بهبود شود. اگر اسکار هایپرتروفیک یا جمع شونده ایجاد شود، بایستی در آینده درمان شده و تا زمان توقف رشد کودک تحت نظر قرار داده شود.
چه پمادی برای درمان عفونت زخم کودکان مناسب است؟
باتوجه به دستور پزشک مربوطه میتوانید از پمادهای آنتی باکتریال استفاده نمایید.
چه شربتی برای درمان عفونت زخم کودکان مناسب است؟
با توجه به دستور پزشک خود میتوانید از شربتهای آنتی بیوتیک استفاده کنید.
