راه‌های از بین بردن جای زخم کهنه: معرفی بهترین روش‌ها

کلاژن جدید و پوست ترمیم‌ شده غالباً به شکل اسکار (جای زخم) جلب توجه می‌کند. تشکیل بافت همبند جای زخم بخشی از فرایند طبیعی و ضروری التیام یافتن زخم است. بعضی جای زخم‌ها به مرور زمان محو می‌شوند، اما بعضی نیز باقی می‌ماند. افراد بسیاری به دنبال روش‌هایی برای از بین بردن یا کاهش میزان آشکار بودن جای زخم کهنه هستند. به کمک درمان‌های خانگی می‌توان از تشکیل جای زخم جلوگیری کرد و جای زخم‌های فعلی را کمتر کرد. اگرچه چند مورد از این درمان‌های خانگی ارزش امتحان کردن را دارد، اما تزریق استروئید، کربوکسی‌تراپی، لیزردرمانی، اوزون‌تراپی و پیوند پوست بهترین روش‌ها برای کاهش جای زخم به شمار می‌آید.

انواع زخم‌های کهنه

نوع جای زخم کهنه به عامل‌های متعددی بستگی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوع آسیب‌دیدگی: برای مثال جای زخم ناشی از جوش یا آکنه، جراحی یا سوختگی
• نوع پوست طبیعی: بعضی انواع جای زخم ارثی است و ضخامت، رنگ و بافت پوست بر جای زخم اثر می‌گذارد.
• محل آسیب‌دیدگی: پوست بعضی بخش‌های بدن ضخیم‌تر یا سفت‌تر است. بنابراین محل آسیب‌دیدگی بر ظاهر جای زخم اثر می‌گذارد.

اطلاع داشتن از نوع جای زخم برای تصمیم‌گیری درباره بهترین روش درمان جای زخم مفید است. چند نوع جای زخم را در بخش‌های بعدی با جزئیات بیشتر بررسی می‌کنیم.

درمان‌های خانگی برای از بین بردن جای زخم کهنه

بسیاری از درمان‌های خانگی به عنوان روش از بین بردن جای زخم تأیید نشده‌اند، چرا که پژوهش‌های علمی در این زمینه انجام نشده است. بااین‌حال ثابت شده است که چند درمان خانگی برای از بین بردن جای زخم کهنه مفید است. درمان‌های خانگی برای از بین بردن جای زخم کهنه عبارت است از:

• ژل و ورقه‌های سیلیکونی: سیلیکون به بهبود ظاهر اسکارهای جدید کمک می‌کند، اما ممکن است جای زخم‌های قدیمی را بهبود ندهد. ژل سیلیکون موضعی درمان ایمن و مؤثری برای جای زخم هایپرتروفیک و کلوئیدی به شمار می‌آید. خطر بروز عوارض جانبی در اثر استفاده از سیلیکون پایین است. علاوه‌براین، استفاده از سیلیکون معمولاً راحت و بدون درد است.
• عصاره پیاز: یکی از شناخته‌شده‌ترین درمان‌های خانگی برای درمان جای زخم عصاره پیاز است. محصولات حاوی عصاره پیاز فراوان‌ است و می‌توانید آن‌ها را بدون نسخه تهیه کنید. استفاده از ژل عصاره پیاز روی جای زخم جدید ایمن است و این ژل ظاهر کلی، سرخی، نرمی و صافی جای زخم را در حد چشمگیری بهبود می‌دهد.
• آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا التهاب را تعدیل می‌کند، انقباض زخم و اپیتلیالیزاسیون را افزایش می‌دهد، بافت همبند جای زخم را کوچک‌تر می‌کند و هم‌ترازی و سازمان‌یافتگی بافت همبند بازسازی‌شده را افزایش می‌دهد (منبع).
• عسل: دانشمندان شواهدی را درباره سودمندی عسل برای کمک به التیام زخم دریافته‌اند. اما هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان بدهد عسل برای بهبود جای زخم مفید است.

اگرچه مؤثر بودن درمان‌های خانگی برای از بین بردن جای زخم کهنه اثبات شده است، این روش‌ها وقت‌گیر هستند و در بعضی موارد نمی‌توانند به اندازه تکنیک‌ها یا روش‌های پزشکی مؤثر باشند. به همین دلیل، لازم است با درمان‌های پزشکی برای از بین بردن جای زخم کهنه آشنا شوید.

بهترین راه‌های از بین بردن جای زخم کهنه

روش شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که جای زخم را کاملاً از بین ببرد، البته بسیاری از اسکارها به مرور زمان خودبه‌خود کم‌رنگ‌تر می‌شود.

درمان جای زخم با تزریق استروئید

تزریق کورتیکواستروئید برای درمان بعضی انواع جای زخم، مانند جای زخم‌های کلوئیدی یا ضخیم مؤثر است. پزشک استروئید را مستقیماً در بافت جای زخم تزریق می‌کند تا احساس خارش، سوزش و قرمزی ناشی از این نوع اسکارها کمتر شود. تزریق استروئید برای انواع دیگر جای زخم‌ها کاربرد ندارد، چون اگر استروئید مستقیماً در جای زخم مسطح تزریق شود، فرورفتگی دائمی ایجاد می‌شود. تزریق استروئید ورم را کمتر و جای زخم را صاف می‌کند. معمولاً تزریق باید چند بار ظرف چند ماه تکرار شود. از متخصص پوست بپرسید که آیا می‌توانند تزریق استروئید را برای از بین بردن جای زخم انجام بدهند یا خیر.

درمان با کربوکسی تراپی

کربوکسی‌تراپی درمانی مبتنی بر تزریق داخل‌ جلدی یا زیرجلدی مقادیر کنترل‌شده‌ای از CO₂ است. اگرچه کربوکسی‌تراپی روش جدیدی نیست، متخصصان زیبایی، پوست و کازمتولوژیست‌های سراسر جهان به تدریج در حال پی بردن به مزایای این روش هستند و مقبولیت کربوکسی تراپی نزد این گروه از متخصصان در حال افزایش است. رگ‌های خونی پس از تزریق مستقیم دی اکسید کربن درون بافت‌ها فوراً منبسط می‌شود، در نتیجه خونرسانی موضعی و به تبع آن متابولیسم بافت بهبود می‌یابد. علاوه‌براین، کربوکسی تراپی از فرایندهای بازسازی طبیعی نیز حمایت می‌کند. با این‌ توصیف کربوکسی‎‌تراپی نقش مفیدی در از بین بردن جای زخم کهنه دارد. (منبع)

درمان با اوزون تراپی

التیام زخم فرایند پیچیده‌ای است؛ بنابراین نمی‌توان دقیقاً تعیین کرد که چند درصد اکسیژن ـ اوزون موجب بهبود زخم می‌شود. اگر درمان‌های قدیمی به تنهایی برای بهبود زخم کافی نباشد، تحقیقات انجام‌ شده نقش مفید احتمالی اکسیژن ـ اوزون را در تسهیل التیام زخم تأیید می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که اوزون‌تراپی فرایند التیام زخم را تسهیل می‌کند و درد زخم‌های وخیمی مانند اسکارهای کهنه را کنترل می‌کند (منبع).

درمان جای زخم با تزریق پی آر پی (PRP)

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) فرآورده‌ای است که محبوبیت آن در انواع مداخله‌های پزشکی، جراحی و زیبایی در حال افزایش است. پی آر پی از طریق چرخاندن خون گرفته‌شده از بیمار به دست می‌آید؛ محلول حاصل در موضع درمان تزریق می‌شود. به‌علاوه شواهد حکایت از آن دارد که تزریق پی آر پی کیفیت جای جوش‌های فرورفته را بهبود می‌دهد و مدت زمان عوارض جانبی ناشی از درمان با لیزر فرکشنال را کوتاه‌تر می‌دهد.

درمان با لیزر

لیزرتراپی که بازسازی پوست با لیزر یا ترمیم جای زخم با لیزر نیز گفته می‌شود، رگ‌هایی را هدف می‌گیرد که می‌توانند به از بین رفتن جای زخم کمک کنند. پالس‌های لیزر جای زخم را کاملاً از بین می‌برند، جای زخم را صاف‌تر می‌کنند، سرخی پوست را کمتر می‌کنند و درد و خارش را کاهش می‌دهند. درمان جای زخم با لیزر باید توسط پزشک یا متخصص زیبایی انجام شود.

پیوند پوست

از جراحی‌هایی مانند پیوند پوست نیز می‌توان برای تغییر ظاهر جای زخم استفاده کرد. به‌این‌ترتیب، جای زخم بیشتر شبیه بقیه پوست می‌شود و کمتر جلب توجه می‌کند. لازم به ذکر است جراحی برای از بین بردن جای زخم‌هایی مانند جای زخم کلوئیدی و هایپرتروفیک توصیه نمی‌شود. چون احتمال دارد جراحی این نوع جای زخم‌ها را بدتر و بزرگ‌تر کند. علاوه‌براین، جراحی جای زخم کلوئیدی یا هایپرتروفیک با خطر تشکیل شدن جای زخم‌های بیشتر همراه است.

راه‌های پیشگیری از ایجاد زخم‌های کهنه و قدیمی

توصیه‌های زیر به پیشگیری از ایجاد جای زخم کمک می‌کنند:

• اگر زخم‌هایی مانند خراش عمیق یا ساییدگی پوست زانو ایجاد شد، زخم را از طریق شستن با آب و صابون ملایم تمیز نگه دارید و اجازه ندهید زخم آلوده شود.
• برای جلوگیری از خشک شدن زخم از وازلین استفاده کنید.
• پوست را با باند پانسمان کنید و باند را هر روز عوض کنید.
• پس از خوب شدن زخم روی پوست ضدآفتاب بزنید.

پرسش‌های پرتکرار

آیا جای زخم با بالا رفتن سن بدتر می‌شود؟

به موقعیت جای زخم بستگی دارد. معمولا جای جوش به مرور زمان بدتر می‌شود، چون هر چه سن بالاتر می‌رود، کلاژن پوست کمتر می‌شود.

آیا وازلین جای زخم کهنه را از بین می‌برد؟

خیر، اما وازلین با نگه داشتن رطوبت، خشکی پوست جای زخم را پس از التیام یافتن زخم کاهش می‌دهد. این اثر به بهبود ظاهر اسکار کمک می‌کند، پوست را صاف‌تر و نرم‌تر می‌کند و خارش ناشی از خشکی را کاهش می‌دهد.

آیا اسکار هایپرتروفیک همیشه باقی می‌ماند؟

جای زخم هایپرتروفیک برخلاف جای زخم کلوئیدی فراتر از محدوده زخم اصلی رشد نمی‌کند. ممکن است جای زخم تا 6 ماه ضخیم‌تر شود و پس از آن به تدریج در مدت چند سال بهتر می‌شود.

چقدر طول می‌کشد تا استروئید جای زخم را صاف کند؟

بهترین درمان اولیه، تزریق ماهانه کورتیزون (استروئید) در جای زخم کلوئیدی است. جای زخم کلوئیدی پس از چند تزریق معمولاً کمتر جلب توجه می‌کند و ظرف سه تا شش ماه صاف می‌شود.

ماندگاری اثر کربوکسی تراپی چقدر است؟

میانگین ماندگاری نتیجه کربوکسی تراپی 5 الی 6 ماه است، البته نتایج فردی بیماران کاملاً به خودشان بستگی دارد.

لیزر CO₂ جای زخم کهنه را صاف می‌کند؟

خوشبختانه لیزر فرکشنال CO2 تکنولوژی پیشرفته‌ای است که شما را از دست جای زخم کهنه خلاص می‌کند تا مجبور نباشید جای زخم ناخوشایند را تا پایان عمر تحمل کنید.

میکرونیدلینگ جای زخم کهنه را از بین می‌برد؟

چند سالی است که میکرونیدلینگ با موفقیت برای درمان جای زخم به کار برده می‌شود. میکرونیدلینگ سوراخ‌های بسیار ریزی را روی پوست ایجاد می‌کند و از این طریق به متلاشی شدن بافت همبند جای زخم کهنه و تحریک تولید کلاژن و الاستین جدید کمک می‌کند.