اگر بعد از زایمان طبیعی، بخیه داشته‌اید، برایتان مهم بوده که چگونه عفونت بخیه پارگی ناحیه بین واژن و مقعد (پِرینیوم) حین زایمان را درمان کنید. مراقبت خوب از بخیههای زایمان طبیعی در طول بهبودی پس از زایمان، خطر عفونت را به حداقل رسانده و می‌تواند به مدیریت درد و ناراحتی کمک کند. با این حال، مهم است که بدانیم این نوع بخیه و عفونت آن چقدر جدی است و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.
علت عفونت بخیه زایمان طبیعی
گاهی اوقات ممکن است پزشک یا ماما در حین زایمان نیاز به بریدن ناحیه بین واژن و مقعد (پرینیوم) داشته باشد. به این عمل “اپیزیوتومی” می‌گویند. گاهی اوقات نیز ممکن است پرینه (ناحیه بین واژن و مقعد) یک زن با بیرون آمدن نوزاد پاره شود. در برخی از زایمان‌ها، اپیزیوتومی یا همان برش ایجاد شده در حین زایمان طبیعی، می‌تواند به جلوگیری از پارگی شدید یا تسریع زایمان در صورت نیاز به تولد سریع نوزاد، کمک کند. اگر پزشک یا مامای شما احساس کند که در هنگام زایمان به برش ناحیه بین واژن و مقعد و نیز به دنبال آن بخیه کردن این ناحیه نیاز دارید، این موضوع را با شما در میان خواهند گذاشت. با این حال، گاهی اوقات عفونت یا فشار بر روی بخیهها ناشی از خونریزی می‌تواند باعث پاره شدن بخیهها و بروز مشکلاتی برای مادر شود.
اگر عفونت به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث عفونت واژن شود. برخی از عواملی که می‌توانند شما را در معرض خطر عفونت بخیه زایمان طبیعی قرار دهند عبارتند از:
- قبل از زدن بخیه، زخم به درستی تمیز نشده باشد.
- اقدامات احتیاطی بهداشتی قبل از عمل جراحی انجام نشده باشد.
- شی‌ای که باعث زخم شده است حاوی میکروب باشد.
- زخم عمیق یا زخمی با لبه‌های دندانه‌دار دارید.
- عمل جراحی شما بیش از دو ساعت طول کشیده باشد.
- بالا بودن سن
- اضافه وزن
- شرایطی مانند شیمی درمانی، داشتن ویروس ایدز (HIV/AIDS) و یا سابقه پیوند عضو، سیستم ایمنی را ضعیف کرده باشد.
- دیابت
- سیگار کشیدن
چه زمانی نیاز به مراجعه به متخصص داریم؟
مانند تمام روش‌های جراحی، عفونت پس از بخیه زایمان طبیعی امکان پذیر است. در صورت تجربه عفونت، علائمی مانند موارد زیر را خواهید داشت:
- تب بالای 37 درجه
- ترشحات بدبو و یا سبز رنگ
- قرمزی و تورم در اطراف بخیهها
- درد شدید در محل برش
- چرک قابل مشاهده در داخل یا اطراف زخم
به خاطر داشته باشید که علاوه بر عفونت، عوارض دیگری نیز وجود دارند که ممکن است پس از بخیه زایمان طبیعی رخ دهد که برخی از آن‌ها می‌توانند جدی باشند. اگر علائم غیرمعمول یا نگران کننده‌ای دارید، یا حتی اگر فقط در مورد مراقبت‌های بعد از آن سؤال دارید، در تماس با پزشک متخصص خود تردید نکنید.
علائم عفونت بخیه زایمان طبیعی
عفونت بخیه زایمان طبیعی می‌تواند خود را به شکل علائم زیر نشان دهد:
- پوست قرمز و متورم
- ترشح چرک یا مایع از زخم
- درد مداوم
- بوی غیر عادی
درمان عفونت بخیه زایمان طبیعی
اگر متوجه شدید که هر یک از علائم بخیه عفونی را تجربه می‌کنید، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. بدون درمان، عفونت بخیههای شما می‌توانند به سایر قسمت‌های پوست یا بدن شما سرایت کرده و عوارضی مانند تشکیل آبسه، سلولیت یا حتی سپسیس ایجاد کند. در این حالت، پزشک ممکن است از بخیههای عفونی شما نمونه‌ای از ترشحات بگیرد. سپس از این نمونه برای کمک به تشخیص اینکه آیا باکتری‌ها باعث عفونت شما می‌شوند استفاده میکند. هنگامی که عفونت باکتریایی تأیید شد، پزشک می‌تواند تست عدم حساسیت آنتی‌بیوتیکی را انجام دهد تا مشخص کند کدام آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت مؤثرتر است.
همچنین، در صورت مشکوک بودن به عفونت قارچی، می‌توان از سایر آزمایش‌ها و روش‌های کشت (یکی از شیوه‌های نمونه برداری) استفاده کرد. اگر عفونت شما کوچک یا موضعی باشد، پزشک ممکن است کرم آنتی بیوتیکی را برای اعمال روی محل تجویز کند. اگر هم عفونت جدی‌تر باشد یا ناحیه بزرگ‌تری را تحت تأثیر قرار دهد، پزشک می‌تواند آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز کند. در هر صورت، پزشک از اطلاعاتی که از آزمایش حساسیت آنتی بیوتیکی دریافت کرده برای تعیین اینکه کدام آنتی بیوتیک برای درمان عفونت بهترین است استفاده خواهد کرد.
به خاطر داشته باشید که عفونت بسیار شدید ممکن است نیاز به تزریق آنتی بیوتیک داخل وریدی یا برداشتن هر بافت مرده یا در حال مرگ توسط جراح داشته باشد. آنتی بیوتیک درمانی، ممکن است عفونت بخیه زایمان طبیعی را پس از جراحی کاهش دهد، به ویژه در شرایطی که با خطر بالاتر عفونت پس از زایمان همراه است، مانند اپیزیوتومی خط میانی، گسترش برش (زخم)، یا در شرایطی که خطر اولیه عفونت پس از زایمان واژینال بالا است.
نحوه مراقبت و پیشگیری از عفونت بخیه زایمان طبیعی
شما می‌توانید با پیروی از دستورالعمل‌های زیر به جلوگیری از عفونت بخیه زایمان طبیعی خود کمک کنید:
بخیه‌هایتان را خشک نگه دارید
شما باید حداقل به مدت 24 ساعت از خیس شدن بخیههای خود خودداری کنید. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید آن‌ها را خیس کنید، مثلاً در حمام. در حین بهبودی نیز از رفتن در وان یا شنا کردن خودداری کنید. همیشه مطمئن شوید که بخیههای خود را بعد از خیس شدن به آرامی با یک حوله تمیز خشک می‌کنید.
بخیه‌هایتان را تمیز نگه دارید
اگر پزشک روی بخیههای شما بانداژ یا پانسمان گذاشته است، حتماً دستورالعمل‌های او را در مورد زمان برداشتن آن دنبال کنید. از صابون و آب گرم برای تمیز کردن بخیهها به آرامی استفاده کنید و با یک حوله تمیز محل زخم را خشک کنید.
از تماس مستقیم با بخیه خودداری کنید
اگر باید بخیههای خود را لمس کنید، از تمیز بودن دستان خود قبل از آن اطمینان حاصل کنید. شما به طور طبیعی باکتری‌هایی روی پوست و زیر ناخن‌هایتان دارید که خاراندن یا کشیدن بخیهها می‌تواند منجر به انتقال این باکتری‌ها و در نتیجه بروز عفونت شود.
از انجام حرکات پرفشار و سخت پرهیز کنید
ورزش‌های سنگین و پربرخورد می‌توانند به بخیههای شما فشار وارد کرده و باعث پارگی آن‌ها شوند. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید به انجام فعالیت‌های بدنی عادی خود بازگردید.
در زیر، چند نکته مفید دیگر برای تمیز نگه داشتن ناحیه بخیه زده شده وجود دارد:
- در 6 هفته اول پس از زایمان از تامپون استفاده نکنید.
- نوار بهداشتی خود را هر 2 تا 4 ساعت یکبار عوض کنید.
- از پدهای بهداشتی که برای هموروئید به بازار عرضه شده‌اند استفاده کنید. به همین منظور، محصولی را بیابید که ضد حساسیت، با pH متعادل و بدون عطر باشد.
- اسپری‌های بی‌حس‌کننده مخصوص مادران را تهیه کنید که در اکثر داروخانه‌ها یافت می‌شوند. ژل لیدوکائین نیز ممکن است مفید باشد.
- با افزایش مصرف آب و فیبر از یبوست جلوگیری کنید. با پزشک متخصص خود در مورد استفاده از نرم کننده‌ها و ملین‌های مدفوع صحبت کنید.
- مسکن‌های بدون نسخه مانند موترین (ایبوپروفن) را برای کمک به کاهش درد مصرف کنید.
- قبل از تمیز کردن ناحیه پرینه از یک ضدعفونی کننده آنتی باکتریالی روی دست‌های خود استفاده کنید (این کار به شما کمک میکند تا زخم را با دست خود عفونی نکنید).
- به جای دستمال توالت از دستمال مرطوب کودک برای کاهش تحریک ناشی از اصطکاک استفاده کنید.
- اگر در خشک کردن زخم مشکل دارید، از یک سشوار در حالت باد ضعیف استفاده کنید. آن را حداقل 20 سانتی‌متر از پوست خود دور نگه دارید.
- برای پاک کردن ناحیه، دست خود را از جلو به عقب حرکت دهید.
استفاده از عسل و زردچوبه برای درمان و پیشگیری ازعفونت بخیه زایمان طبیعی
زردچوبه و عسل اثرات مثبتی بر بهبود زخم و شدت درد در زنان مبتلا به عفونت بخیه زایمان طبیعی دارد. بنابراین، کرم‌های زردچوبه یا عسل را می‌توان دو بار در روز به مدت 10 روز برای بهبود زخم زایمان طبیعی و کاهش شدت درد پس از زایمان طبیعی استفاده کرد.
سوالات متداول
چه مدت طول میکشد تا بخیههای زایمان طبیعی جذب شوند؟
به طور متوسط، حدود چهار تا شش هفته طول میکشد تا بخیههای زایمان طبیعی قابل جذب، بعد از تولد نوزاد بهبود یافته و جذب شوند. به طور معمول، پزشک متخصص شما بخیههای شما را در اولین معاینه پس از زایمان بررسی میکند (معمولاً شش هفته پس از زایمان).
چگونه بفهمم بخیههای زایمان طبیعی در حال بهبود هستند؟
بخیه زایمان طبیعی معمولاً در عرض چند روز شروع به جذب شدن میکند و بعد از یک یا دو هفته از بین میرود. هنگام پاک کردن خود، ممکن است متوجه تکههای بخیهها شوید (که به صورت لکه‌های کوچک سیاه باقی مانده روی دستمال توالت ظاهر می‌شوند).
عفونت زخم زایمان طبیعی چه حسی دارد؟
ممکن است با درد شدید همراه باشد و حتی هنگام ادرار کردن درد کند یا بسوزد. قرمزی، ترشح یا تورم در اطراف زخم نیز ممکن است مشاهده شود.
بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت زخم زایمان طبیعی کدام است؟
“فلوکلوکساسیلین” بهترین درمان برای عفونت زخم در بیماران غیر آلرژیک به پنی سیلین است. “کوآموکسی کلاو” یا “داکسی سایکلین” نیز به‌علاوه “مترونیدازول” (در صورت حساسیت به پنی‌سیلین)، درمان‌های مناسبی برای درمان بخیه زایمان طبیعی هستند.
بخیههای زایمان طبیعی که عفونی شده‌اند، چه رنگی هستند؟
اگر متوجه شدید که بخیههای شما قرمز شده است به این معنی است که شروع به عفونی شدن کرده‌اند.
آیا بخیههای قابل جذب می‌توانند عفونی شوند؟
به جز در حالاتی که زخم باز شده باشد، خونریزی داشته باشد یا علائم عفونت را نشان دهد، این دلیلی برای نگرانی نیست. بر خلاف بخیههای دائمی، بخیههای جذب شونده احتمال ایجاد واکنش‌هایی مانند عفونت یا گرانولوم بسیار کمتری دارند.
آیا ترشح کمی چرک بعد از بخیه طبیعی است؟
مقداری درناژ (چرک) پس از جراحی طبیعی است، اما تشخیص اینکه آیا نشانه عفونت است یا خیز، دشوار است. به همین جهت، اگر می‌بینید که ترشح چرکی دارید فورا با پزشک خود تماس حاصل فرمایید.
