بانداژ تکه‌ای از یک پارچه خاص است که برای نگه داشتن یک وسیله پزشکی مانند پانسمان یا آتل به کار برده میشود یا خود به تنهایی حمایت لازم را در اختیار می‌گذارد یا حرکت بخشی از بدن را محدود میکند. هنگامی که از بانداژ همراه با پانسمان استفاده میشود، پانسمان مستقیماً روی زخم بسته میشود و بانداژ برای ثابت نگه داشتن پانسمان به کار برده میشود. چون طیف گسترده‌ای از بانداژهای مختلف در دسترس است، انواع بانداژهای تخصصی و کاربرد هر کدام را در این مقاله بررسی می‌کنیم.
بانداژ چیست؟
بانداژ تکه‌ای از یک پارچه نرم و جاذب است که با اهداف زیر به کار برده میشود:
- نگه داشتن پانسمان روی زخم
- نگه داشتن آتل
- بی‌حرکت نگه داشتن عضو زخمی بدن
- فشار آوردن به بافت نرم آسیب دیده
پانسمان هر چیزی است که در تماس مستقیم با زخم یا سوختگی قرار دارد و به ترمیم آن و پیشگیری از بروز عوارض یا مشکلات بیشتر کمک میکند. پانسمان‌های مختلفی با توجه به نوع زخم به کار برده می‌شوند، در هر حال هدف از استفاده از تمام پانسمان‌ها کاهش خطر عفونت است.
اگرچه دو واژه بانداژ و پانسمان عموماً به جای هم به کار برده می‌شوند، این دو با هم تفاوت دارند و بانداژ قرار نیست تماس مستقیم با زخم داشته باشد.
پانسمان به گونه‌ای طراحی میشود که لایه اولیه در تماس با زخم باشد و کارهای زیر را انجام بدهد:
- بند آوردن خونریزی
- جذب ترشحات زخم
- تسکین درد
- پیشگیری از عفونت
اما بانداژ در اصل لایه دومی است که برای نگه داشتن پانسمان و حمایت بیشتر از فرایند التیام‌بخشی به کار برده میشود.
انواع بانداژهای تخصصی
بانداژهای تخصصی مختلفی در شکل‌ها، اندازه‌ها و با استفاده از مواد مختلف برای درمان طیف گسترده‌ای از زخم‌ها و آسیب دیدگی‌ها تولید شده‌اند.
بانداژهای کرپ
بانداژ کرپ که با نام‌های گاز بانداژ یا رول بانداژ نیز شناخته میشود، پرکاربردترین نوع بانداژ است. بانداژ کرپ از باریکه‌های نواری بافته شده از ماده جاذبی تشکیل میشود که در اندازه‌های مختلف عرضه میشود. از باند کرپ میتوان برای نگه داشتن پانسمان نیز استفاده کرد.
موارد استفاده از بانداژ کرپ
بانداژ کرپ کاربردهای متنوعی دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ثابت نگه داشتن پانسمان
- حمایت از آسیب‌های متوسط، مانند بی‌حرکت نگه داشتن مفصل
- اعمال فشار به عضو آسیب دیده
بانداژهای کشی
باند کشی که با نام‌های باند فشرده کننده، تانسور یا منطبق با وزن سنگین نیز شناخته میشود، از نوار بلندی از یک پارچه کشسان تشکیل میشود. بانداژ کشی به دلیل فشار آوردن به بخش آسیب دیده برای حمایت از آسیب‌های بافت نرم استفاده میشود.
- باند فشرده‌کننده با کشش کوتاه: این نوع باند کشی معمولاً برای مدیریت ورم کاربرد دارد و فقط دامنه کشش اندکی را در اختیار می‌گذارد. این نوع باند کشی مقاومت بالایی در برابر حرکت خارجی و انقباض عضلانی دارد.
- باند فشرده کننده با کشش بلند: کشش این نوع بانداژ فشرده کننده بسیار بیشتر از نوع دیگر است. باند با کشش بلند را میتوان به راحتی دور بخش‌های مختلف بدن پیچید و از فشار سکون بسیار بالایی برخوردار شد. منظور از فشار سکون فشار در حال استراحت کردن بدن است.
موارد استفاده از بانداژهای کشی
بانداژ فشرده کننده با کشش کوتاه برای مدیریت موارد زیر مناسب است:
- لنف ادم
- ادم یا ورم ناشی از نیش سمی
- زخم عروقی پا
بانداژ کشی با کشش بلند برای موارد زیر مناسب است:
- ثابت نگه داشتن پانسمان و آتل
- اعمال فشار ملایم
- حمایت از عضو دچار آسیب دیدگی استرین (کشیدگی) و اسپرین (پیچ خوردگی)
بانداژ مثلثی
بانداژ مثلثی همان‌طور که از نامش مشخص است، به شکل مثلثی قائم‌الزاویه است و میتوان آن را با سنجاق قفلی ثابت کرد. باند مثلثی غالباً به عنوان گردن‌آویز برای نگه داشتن شانه، بازو، مچ دست و دست آسیب دیده و بی‌حرکت نگه داشتن استخوان‌های شکسته به کار برده میشود. البته بانداژ مثلثی به عنوان یک پانسمان بزرگ یا برای محکم نگه داشتن یک پانسمان دیگر نیز کاربرد دارد.
موارد استفاده از بانداژهای مثلثی
بانداژ مثلثی کاربردهای فراوانی دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- به صورت باز نشده به عنوان آویز برای نگه داشتن عضو آسیب دیده
- به صورت یک بانداژ معمولی برای نگه داشتن پانسمان
- برای بستن استخوان‌های شکسته
- برای فشار آوردن به زخم‌های متورم یا دارای خونریزی
بانداژ لوله‌ای
بانداژ لوله‌ای نوعی گاز بانداژ کشی است که به صورت دایره‌ای پیوسته بافته میشود تا وقتی روی بازو، پا، مچ پا و مچ دست بسته میشود، فشار یکنواختی را اعمال کند.
موارد استفاده از بانداژ لوله‌ای
بانداژ لوله‌ای برای فشار آوردن متوسط مناسب است و در موارد زیر کاربرد دارد:
- بی‌حرکت نگه داشتن مفصل‌ها
- نگه داشتن مفصل‌ها هنگام فعالیت
- ثابت نگه داشتن پانسمان
- کاهش ورم
بانداژهای چسبدار
باندهای چسبدار از ماده‌ای چسبدار ساخته می‌شوند تا بتوانید آن را بدون نیاز به گیره بانداژ یا چسباندن باند به پوست یا مو محکم دور بخش آسیب دیده بپیچید. ویژگی منحصر به فرد بانداژهای چسبدار این است که به خودشان، نه به پوست می‌چسبند. همچنین بانداژ چسبدار حرکت آزادانه بدون دردسر چسبیدن باند به بدن را ممکن می‌سازد.
موارد استفاده از بانداژهای چسبدار
تطابق پذیری و کشسانی بالای بانداژ چسبدار آن را به انتخابی مناسب برای موارد زیر تبدیل میکند:
- ثابت نگه داشتن مفصل‌ها
- نگه داشتن پانسمان
- حمایت از بافت نرم آسیب دیده
بانداژهای سوختگی
به باندهای مخصوص زخم‌های سوختگی «باند سوختگی» گفته میشود. این بانداژها قابلیت ارتجاعی دارند و می‌توانند بدون اعمال فشار یا اختلال در گردش خون سطح زخم را بپوشانند. بانداژهای سوختگی معمولاً به رنگ قهوه‌ای تولید می‌شوند تا ترشحات ناشی از زخم روی پانسمان یا بانداژ مشخص نباشد. چرا که باعث ضعیف شدن روحیه بیمار میشود.
موارد استفاده از بانداژهای سوختگی
بانداژ سوختگی به‌جز کاربردی که برای زخم‌های سوختگی دارد، برای پوشاندن بریدگی‌های کوچک و پانسمان زخم نیز مناسب است.
راه‌های ارتباطی:
تهران، خیابان ولیعصر، بالاتر از میرداماد، خیابان بهرامی، پلاک ۹۴ واحد ۱۰۴
امکان استفاده از پارکینگ مهمان برای مراجعین کلینیک
مسیریابی با بلد
پرسش‌های پرتکرار
چه نوع باندی پوست را تحریک نمی‌کند؟
باند چسبدار برای پوست حساس از نوع هیپوآلرژنیک است و احتمال حساسیت‌زایی آن بسیار اندک است. این نوع باند بدون تحریک کردن پوست از بریدگی، خراش و سوختگی جزئی محافظت میکند.
اگر باند را بیش از حد محکم ببندم، چه اتفاقی میفتد؟
بیش از حد محکم بستن باند باعث قطع شدن کامل گردش خون میشود. ورم در یکی از دو سر باند، بیحسی یا گزگز یا تغییر رنگ به معنای بیش از حد سفت بستن باند است. در این شرایط باید باند را باز کنید و دوباره به روش مناسب ببندید.
بانداژ را چند ساعت یک بار میتوان باز کرد؟
چون باند شل میشود، باند را هر سه تا چهار ساعت یکبار باز کنید و دوباره ببندید.
اگر بانداژ را مدتی بسیار طولانی ببندم، چه میشود؟
استفاده طولانی مدت از باند فرایند ترمیم را آهسته میکند و خطر ابتلا به عفونت را افزایش میدهد.
میتوان از بانداژ مثلثی برای بستن زخم استفاده کرد؟
از باند مثلثی به عنوان گردن‌آویز بازو یا لایه‌ای برای کنترل خونریزی استفاده میشود. باند مثلثی برای بی‌حرکت نگه داشتن یا حمایت از استخوان یا مفصل آسیب دیده نیز کاربرد دارد. همچنین در شرایط اضطراری که پانسمان دیگری در دسترس نیست، می‌توانید آن را روی ناحیه آسیب دیده و دردناک ببندید. اما بانداژ مثلثی برای بستن زخم مناسب نیست.
میتوان از باند کشی برای بستن زخم باز استفاده کرد؟
باند کشی را نباید روی زخم باز ببندید. زخم را قبل از بستن هر نوع باند، آتل یا نگه‌دارنده دیگری تمیز و پانسمان کنید.
