عفونت استخوانی (استئومیلیت): علائم، علت‌ها و درمان‌های آن

استئومیلیت، التهاب استخوان است که در اثر عفونت بوجود می‌آید. اگرچه استخوان، به طور معمول در برابر تجمع باکتری‌ها، مقاوم است، اما ممکن است که به طرق مختلفی آلوده شود. عوامل ایجاد عفونت، ممکن است از طریق خون یا در اثر ضربه، جراحی و وجود اجسام خارجی به استخوان برسد. درمان زودهنگام و تخصصی در استئومیلیت مهم است و شناسایی میکروارگانیسم‌های عامل عفونت، برای درمان آنتی‌بیوتیکی این عارضه، ضروری است. عامل اصلی ایجاد عفونت استخوان، استافیلوکوکوس اورئوس است. با این وجود، ارگانیسم عامل عفونت به سن و بیماری‌های زمینه‌ای فرد نیز، بستگی دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم، علل و درمان‌های مناسب آن بپردازیم.

عفونت استخوان چیست؟

استئومیلیت، یک عفونت جدی استخوان است که می‌تواند حاد یا مزمن باشد. این یک عارضه التهابی است که استخوان و ساختارهای درون آن را درگیر می‌کند، این بیماری توسط ارگانیسم‌های پیوژنیک ایجاد می‌شود که از طریق جریان خون، شکستگی‌ها یا عمل جراحی پخش می‌شوند.

انواع عفونت استخوان

انواع استئومیلیت عبارتند از:

• حاد: این نوع عفونت استخوانی، به طور ناگهانی ایجاد می‌شود. ممکن است که ابتدا تب کنید و چند روز بعد در ناحیه عفونی، دچار درد شوید.
• مزمن: استئومیلیت مزمن، یک عفونت استخوانی است که با درمان از بین نمی‌رود. این عارضه، باعث درد استخوان و خروج مکرر چرک از داخل زخم می‌شود. معمولا استئومیلیت مزمن، علائم خاصی ندارد. عفونت ممکن است برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها پنهان بماند.
• مهره‌ای: این نوع عفونت استخوان، ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عارضه، باعث بروز کمردرد مزمنی می‌گردد که با حرکت کردن، بدتر می‌شود. درمان‌هایی مانند استراحت، گرم کردن و مسکن‌ها کمکی به رفع درد نمی‌کنند. این نوع عفونت استخوان به ندرت باعث بروز تب می‌شود. افرادی که در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند، سوء مصرف تزریق داخل وریدی دارند یا تحت عمل دیالیز هستند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های استخوانی ستون فقرات قرار دارند.

علائم عفونت استخوان

علائم استئومیلیت به محل عفونت، شدت آن، سن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.

این علائم معمولاً عبارتند از:

• درد، که ممکن است شدید باشد.
• تورم و حساسیت در ناحیه آسیب دیده
• تحریک پذیری، بی حالی یا خستگی
• تب، لرز و تعریق
• خارج شدن چرک، از یک زخم باز در نزدیکی عفونت یا از طریق پوست
• تغییر رنگ پوست
• تورم مچ پا، پا و ساق پا
• تغییر در راه رفتن، مانند لنگیدن، در کودکان

علت‌های بروز عفونت استخوان یا استئومیلیت

استخوان‌ها می‌توانند از سه راه آلوده شوند:

• جریان خون (که ممکن است عفونت را از قسمت دیگری از بدن، به استخوان‌ها منتقل کند).
• درگیری مستقیم (از طریق شکستگی‌های باز، جراحی یا اشیایی که استخوان را سوراخ کرده‌اند).
• عفونت در ساختارهای مجاور، مانند مفاصل طبیعی، مصنوعی یا بافت نرم.

نکته: استئومیلیت ممکن است در استخوان‌های زیر زخم‌های عمیق ایجاد شود.

ممکن است که از طریق خون پخش شود.

هنگامی که ارگانیسم‌هایی که باعث استئومیلیت می‌شوند از طریق جریان خون پخش شوند، عفونت در این مناطق رخ می‌دهد:

• انتهای استخوان‌های پا و بازو در کودکان
• ستون فقرات (مهره‌ها) در بزرگسالان، به ویژه افراد مسن

عفونت مهره‌ها، به نام استئومیلیت مهره‌ای شناخته می‌شود. افراد مسن‌تر که ضعیف هستند (مانند افرادی که در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند)، افرادی که مبتلا به بیماری سلول داسی شکل هستند، بیمارانی که تحت دیالیز کلیه قرار می‌گیرند یا داروهای تزریقی را با استفاده از سوزن‌های غیراستریل مصرف می‌کنند؛ بیشتر در معرض استئومیلیت مهره‌ای، قرار دارند.

استافیلوکوکوس اورئوسیس، باکتری است که معمولا باعث ایجاد استئومیلیت می‌شود که از طریق جریان خون پخش می‌شود. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند افراد مبتلا به عفونت HIV، مبتلا به سرطان های خاص، یا کسانی که تحت درمان با داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند) یا در مناطقی زندگی می‌کنند که برخی از عفونت‌های قارچی در آنها شایع است، بیشتر در خطر ابتلا هستند.

درگیری مستقیم

باکتری‌ها یا دانه‌های قارچی (به نام هاگ)، می‌توانند مستقیماً از طریق شکستگی‌های باز، در حین جراحی استخوان یا تماس اشیاء آلوده که استخوان را سوراخ کرده‌اند، استخوان را آلوده کنند.

استئومیلیت، ممکن است در جایی اتفاق بیفتد که یک قطعه فلز از طریق جراحی به استخوان متصل شده باشد؛ همانطور که برای ترمیم لگن یا سایر شکستگی‌ها انجام می‌شود. همچنین، باکتری‌ها یا اسپورهای قارچی ممکن است استخوانی را که یک مفصل مصنوعی (پروتز) به آن متصل است، آلوده کنند. این ارگانیسم‌ها، ممکن است در حین عمل تعویض مفصل به ناحیه استخوان اطراف مفصل مصنوعی منتقل شوند و یا ممکن است که عفونت بعدا ایجاد شود.

سرایت از بافت‌های مجاور

استئومیلیت، همچنین ممکن است در اثر عفونت در بافت نرم مجاور استخوان ایجاد شود. عفونت، پس از چند روز یا چند هفته، از بافت به استخوان گسترش می‌یابد. این نوع گسترش معمولا، در افراد مسن رخ می‌دهد. چنین عفونتی ممکن است در ناحیه آسیب دیده در اثر جراحت یا جراحی، پرتودرمانی یا سرطان یا در زخم پوستی (به ویژه زخم پا) ناشی از گردش خون ضعیف، یا دیابت شروع شود. عفونت سینوس، لثه یا دندان، ممکن است به استخوان جمجمه سرایت کند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا هستند؟

عوامل و شرایطی وجود دارند که می توانند احتمال ابتلا به استئومیلیت را افزایش دهند، مانند:

• اختلالات بیماری دیابت، که بر خونرسانی به استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد.
• مصرف مواد مخدر داخل وریدی
• همودیالیز، که درمانی برای بیماری‌های کلیوی است.
• وارد شدن ضربه، به بافت اطراف استخوان
• مفاصل مصنوعی یا پروتز‌هایی که عفونی شده باشند.
• کم‌خونی داسی‌شکل
• بیماری شریان محیطی (PAD)
• استعمال دخانیات

روش‌های تشخیص عفونت استخوان

پس از ارزیابی علائم و انجام یک معاینه فیزیکی، پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایش ها را تجویز کند:

• آزمایش خون: شمارش کامل خون (CBC) علائم التهاب و عفونت را بررسی می‌کند. کشت خون، که به دنبال پیدا کردن باکتری در جریان خون شما است.
• تست‌های تصویربرداری: اشعه ایکس، ام آر آی، سی تی اسکن و سونوگرافی تصاویری از استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و بافت‌های شما ارائه می‌دهد.
• اسکن استخوان: اسکن استخوان از مقدار کمی مواد رادیواکتیو ایمن، برای شناسایی عفونت‌ها یا شکستگی‌ها در طول اسکن تصویربرداری استفاده می‌کند.
• بیوپسی: پزشک شما بیوپسی سوزنی را برای نمونه برداری از مایع، بافت یا استخوان برای بررسی علائم عفونت انجام می‌دهد.

روش‌های درمان عفونت استخوان یا استئومیلیت

درمان عفونت استخوانی ممکن است زمان زیادی طول بکشد. اگر درمان را در عرض سه تا پنج روز پس از اولین مشاهده علائم شروع کنید، عفونت ممکن است سریع‌تر برطرف شود.

درمان دارویی

آنتی بیوتیک‌ها، باکتری‌های عامل عفونت را از بین می‌برند. ممکن است به مدت چهار تا هشت هفته به آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشید که با تزریق آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی (IV) در بیمارستان برای یک یا دو هفته شروع شود. سپس به مدت چند هفته داروها را به صورت خوراکی مصرف خواهید کرد. در مورد عفونت‌های مزمن، ممکن است نیاز به ماه‌ها مصرف آنتی بیوتیک داشته باشید.

برای درمان عفونت‌های قارچی، ممکن است برای ماه‌ها نیاز به مصرف داروهای ضد قارچ خوراکی داشته باشید. علاوه بر این، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) درد و التهاب را برطرف می‌کنند.

تخلیه عفونت

پزشک شما از یک سوزن ظریف برای تخلیه مایع و چرک از داخل آبسه، استفاده می‌کند. باز کردن ناحیه اطراف استخوان عفونی، به جراح شما اجازه می‌دهد تا هر چرک یا مایعی را که در پاسخ به عفونت جمع شده است را تخلیه نماید.

روش‌های جراحی

بسته به شدت عفونت، جراحی استئومیلیت ممکن است شامل یک یا چند روش زیر باشد. گاهی اوقات برای درمان عفونت استخوان نیاز به جراحی است. پس از جراحی به آنتی بیوتیک نیاز خواهید داشت. گزینه‌های جراحی عبارتند از:

• جراحی ستون فقرات: افراد مبتلا به استئومیلیت مهره، ممکن است نیاز به جراحی ستون فقرات داشته باشند. این روش، از فروپاشی مهره‌ها و آسیب به نخاع، اعصاب و سایر قسمت‌های سیستم عصبی شما جلوگیری خواهد کرد.
• برداشتن استخوان و بافت بیمار: در روشی به نام دبریدمان: جراح تا حد امکان استخوان بیمار را برمی‌دارد و حاشیه کمی از استخوان سالم را نگه می‌دارد تا مطمئن شود که تمام نواحی عفونی، خارج شده است. بافت اطراف، که علائم عفونت را نشان می‌دهد نیز ممکن است برداشته شود. این روش ممکن است منجر به تغییر شکل استخوان شود.
• بازگرداندن جریان خون به استخوان: جراح شما ممکن است که فضای خالی باقی مانده از روش دبریدمان را با تکه‌ای از استخوان یا بافت دیگر بدن، مانند پوست یا ماهیچه از قسمت دیگری از بدن شما پر کند.
• گاهی اوقات پرکننده‌های موقتی در محل، قرار می‌گیرند تا زمانی که به اندازه کافی سلامتی خود را به دست آورید که بتوانید پیوند استخوان یا پیوند بافت را انجام دهید. این پیوند به بدن شما کمک می‌کند تا رگ‌های خونی آسیب دیده را ترمیم کند و استخوان جدید را تشکیل دهد.
• خارج کردن هر گونه جسم خارجی: در برخی موارد، ممکن است اجسام خارجی مانند صفحات جراحی یا پیچ‌هایی که در طی جراحی قبلی قرار داده شده‌اند، برداشته شوند.
• قطع عضو: به عنوان آخرین راه، جراحان ممکن است اندام آسیب دیده را قطع کنند تا از گسترش بیشتر عفونت جلوگیری کنند.

پیش آگاهی مبتلایان به عفونت استخوان چگونه است؟

اکثر افراد مبتلا به استئومیلیت با درمان بهبود می‌یابند. با این حال، عفونت‌های مزمن استخوان، ممکن است مدت بیشتری طول بکشند تا درمان و بهبود یابند، به خصوص اگر نیاز به جراحی داشته باشند. هرچه زودتر از ابتلا به عفونت آگاه شوید و درمان را شروع کنید، پیش آگاهی شما بهتر است. عفونت‌های درمان نشده یا مزمن ممکن است برای همیشه به استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و بافت‌ها آسیب بزنند.

خطرات و عوارض عفونت استخوان

عوارض استئومیلیت عبارتند از:

• آبسه: عفونت ممکن است به عضلات و بافت نرم سرایت کند و باعث ایجاد آبسه شود. این آبسه‌های چرکی، می‌توانند از پوست شما به بیرون نفوذ کنند. افراد مبتلا به استئومیلیت مزمن، بیشتر در معرض آبسه‌های عود کننده هستند. درمان برای تخلیه این آبسه‌ها، ممکن است کمی خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
• مرگ استخوان: مرگ استخوان که استئونکروز نیز نامیده می‌شود؛ اگر تورم ناشی از عفونت، رسیدن خون را به استخوان شما قطع کند، ممکن است مرگ استخوان رخ دهد. با اینکه نادر است، اما این ممکن است منجر به از دست دادن اندام یا قطع عضو شود.
• توقف رشد: استئومیلیت در یک کودک در حال رشد ممکن است رشد استخوان را متوقف کند.

نتیجه گیری

استئومیلیت یک بیماری جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. بیشتر عفونت‌های استخوانی با مصرف آنتی‌بیوتیک از بین می‌روند. حتماً تمام داروهای تجویز شده خود را مصرف کنید؛ حتی اگر احساس کردید که بهتر شده‌اید. قطع زودهنگام داروها می‌تواند باعث بازگشت عفونت شود. اگر در معرض خطر ابتلا به استئومیلیت هستید، با پزشک خود در مورد علائم هشدار دهنده عفونت، صحبت کنید تا بدانید چه زمانی باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.

سؤالات متداول

استئومیلیت چقدر شایع است؟

استئومیلیت حدود ۲ تا ۵ نفر از هر۱۰۰۰۰ نفر را مبتلا می‌کند. این عارضه، یکی از قدیمی ترین بیماری‌های ثبت شده است.

چگونه می‌توانم از استئومیلیت پیشگیری کنم؟

تمیز کردن و درمان زخم‌ها برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها، برای جلوگیری از عفونت، بسیار مهم است. اگر اخیراً دچار شکستگی استخوان یا جراحی شده‌اید یا مفصل مصنوعی دارید، با مشاهده اولین نشانه عفونت با پزشک خود تماس بگیرید. اما در بسیاری از موارد، هیچ کاری نمی‌توانید برای پیشگیری از استئومیلیت انجام دهید.

آیا عفونت استخوان درفک بالا و پایین نیز رخ می‌دهد؟

استئومیلیت استخوان فک، در اثر درمان دندانپزشکی، یک بیماری نادر است که معمولاً در بیمارانی که دچار نقص ایمنی هستند، هم به صورت موضعی و هم در کل فک، ممکن است رخ دهد.  استئومیلیت فک، در اثر پیوند استخوان در فک که پس از انجام، بطور مناسب بهبود نیافته‌است ممکن است رخ دهد. استئومیلیت فک، التهاب قشر استخوان و مغز استخوان است که معمولاً پس از عفونت مزمن در فک ایجاد می‌شود. (منبع)

شایع ترین محل استخوانی که به استئومیلیت دچار می‌شود چیست؟

در بزرگسالان، استئومیلیت اغلب مهره‌های ستون فقرات و یا لگن را درگیر می‌کند. با این حال، اندام‌های دیگر نیز، اغلب به دلیل زخم‌های پوستی، تروما و جراحی‌ها درگیر می‌شوند.

آیا استئومیلیت کاملا درمان می‌شود؟

استئومیلیت یک عفونت دردناک استخوانی است. معمولاً در صورت درمان زودهنگام با آنتی بیوتیک، درمان می‌شود.

آیا استئومیلیت ممکن است که به مغز سرایت نماید؟

آبسه مغزی، شایع ترین عارضه استئومیلیت استخوان جمجمه است.

آیا استئومیلیت یک بیماری جدی است؟

استئومیلیت یک بیماری جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. بیشتر عفونت‌های استخوانی با مصرف آنتی بیوتیک از بین می‌روند. حتماً تمام داروهای تجویز شده خود را مصرف کنید حتی اگر احساس کردید که بهتر شده‌اید.

علت اصلی استئومیلیت چیست؟

بیشتر موارد استئومیلیت توسط باکتری استافیلوکوک ایجاد می‌شوند که همان انواع میکروب‌هایی که معمولاً روی پوست یا بینی افراد سالم نیز یافت می‌شوند، هستند.