علت سوختگی پای نوزادان چیست؟ + بهترین درمان

سوختگی پای نوزاد، اصطلاحی است که معمولا به شکل رایج تحریک شدن پوست (درماتیت) اطلاق می‌گردد؛ این عارضه، به صورت لکه‌های قرمز و ملتهب بر روی پوست باسن کودک، دیده می‌شود. این عارضه نوعی حساسیت و ساییدگی پوستی است  که اغلب در نتیجه تماس طولانی پوشک خیس با بدن کودک و  یا دیر تعویض شدن پوشک، ایجاد می‌شود. سوختگی پای نوزاد معمولاً با درمان‌های خانگی ساده برطرف می‌شود، اما در برخی موارد، باید آنها را نزد پزشکان یا متخصصان ببرید تا درمان مناسب را دریافت کنید.

بعضا” ممکن است سوختگی پای نوزاد، به دلیل ریختن مایع داغ روی پا یا برخورد پای کودک به جسم داغ نیز اتفاق بیوفتد، که در آن صورت باید سریعا نوزاد را به مرکز درمانی ببرید.

علائم سوختگی پای نوزاد

علائم درماتیت پوشکی یا سوختگی پای نوزاد، بسته به علت ایجاد آن، متفاوت است. این علائم ممکن است در هر کودک نیز، کمی متفاوت رخ دهد. علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• درماتیت، تماسی. پوستی که در اثر تماس با ادرار و مدفوع، تحریک شده باشد، قرمز و برافروخته به نظر می‌رسد. پوست ناحیه باسن، ران، شکم و کمر ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد. چین‌ها یا خطوط عمیق پوست، معمولاً تحت تأثیر این عارضه قرار نمی‌گیرند.
• درماتیت، کاندیدا. پوست به رنگ قرمز تیره در می‌آید و بخش‌های تحریک شده‌ای در خارج از ناحیه پوشک ایجاد می‌شود. نوزاد ممکن است عفونت قارچی دهان (برفک) نیز داشته باشد. در این نوع، چین‌ها یا خطوط عمیق ران‌ها و ناحیه پوشک معمولا تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
• درماتیت، سبورئیک. پوست قرمز می‌شود و لکه‌های زرد و چرب روی آن ایجاد می‌گردد. همچنین بر روی چین‌های پوست هم تاثیر می‌گذارد. همچنین معمولاً پوست صورت، پوست سر یا گردن را به طور همزمان درگیر می‌کند.

علائم سوختگی پای نوزاد می‌تواند با بیماری‌های دیگری، مشترک باشد. حتما فرزندتان را برای تشخیص صحیح، به نزد پزشک ببرید.

دلایل سوختگی پای نوزاد

دلایل سوختگی پای نوزاد عبارتند از:

• سوختگی پای نوزاد در اثر ماده تحریک کننده. سوختگی‌های خفیف ممکن است که به دلیل اثر خشک کنندگی صابون‌ها ایجاد شود.
• سوختگی پای نوزاد در اثر تماس با مدفوع. ماندن مدفوع بر روی پوست می‌تواند بسیار تحریک کننده باشد زیرا حاوی باکتری است. ادرار، به تنهایی هیچ میکروبی در خود ندارد و معمولاً پوست را تحریک نمی‌کند. ایجاد این بثورات، بر روی کیسه بیضه یا هر جایی که مدفوع ممکن است پنهان شود، شایع است. زخم‌های کوچک اطراف مقعد نوزاد، اغلب به دلیل تماس طولانی مدت با مدفوع هستند.
• سوختگی آمونیاکی پای نوزاد. اگر مدفوع و ادرار به مدت طولانی در پوشک باقی بمانند، آمونیاک تولید می‌کنند. و این امر می‌تواند باعث سوختگی خفیف شیمیایی شود. پوشک در هنگام تعویض، بوی آمونیاک می‌دهد. این امر بیشتر در پوشک‌های پارچه‌ای دیده می‌شود.
• سوختگی پای نوزاد در اثر اسهال. ایجاد بثورات تازه در اطراف مقعد در هنگام دفع اسهال، شایع است. مدفوع اسهالی همچنین حاوی آنزیم‌هایی است که غذا را هضم کرده‌اند و باعث تحریک پوست می‌شوند.
• سوختگی پای نوزاد در اثر عفونت مخمری. سوختگی ناشی از محرک‌ها ممکن است که یک عفونت ثانویه مخمری ایجاد کنند. رنگ عفونت‌های مخمری، قرمز روشن است. آنها می‌توانند خشک و یا پر از مایع باشند. اطراف زخم این سوختگی‌ها، مشخص هستند. برجستگی‌های قرمز کوچک یا حتی جوش‌های ناشی از این سوختگی، ممکن است فراتر از محدوده پوشک ایجاد شوند. در صورت درمان صحیح، سوختگی پای نوزاد باید در عرض ۳ روز برطرف شود. اگر بهبود نیابد، احتمالا توسط مخمر مورد هجوم قرار گرفته است. باید این عارضه را با کرم ضد مخمر درمان کنید.
• سوختگی باکتریایی پای نوزاد. باکتری‌ها همچنین، باعث عفونت ثانویه در پوست تحریک شده می‌شوند. سوختگی باکتریایی، کمتر از سوختگی‌های مخمری، شایع است. باکتری‌ها باعث ایجاد زخم، دلمه زرد، جوش یا ترشح زخم چرکی می‌شوند. آنها شبیه زرد زخم، که یک عفونت باکتریایی پوستی موضعی است، می‌باشند. همچنین می‌تواند به یک توده قرمز دردناک تبدیل شود (همراه با سوزش).
• سلولیت (جدی). عفونت باکتریایی به داخل پوست سرایت می‌کند. قرمزی ایجاد شده در اثر این عفونت، در اطراف محل زخم پخش می‌شود. ناحیه قرمز شده، در هنگام لمس، دردناک است.
• سندرم پوست سوخته استاف (جدی). این عارضه (SSSS) توسط یک باکتری به نام استاف ایجاد می‌شود. علامت اصلی آن، تاول‌های بزرگ و گسترده است. در این عارضه، رنگ پوست قرمز روشن است. نوزاد خیلی بی‌قراری می‌نماید.

چه زمانی نوزادان بیشتر در معرض سوختگی پا قرار دارند؟

از هر سه کودک، یک کودک دچار سوختگی پا می‌شود. به دلیل کاهش اسیدیته در رژیم غذایی، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، در معرض خطر کمتری قرار دارند. همه نوزادان و کودکان نوپا که پوشک می‌پوشند ممکن است دچار سوختگی پای نوزاد شوند. معمولا سوختگی پای نوزاد، تا سه هفتگی نوزاد مشکلی ایجاد نمی‌کند. خطر بروز این عارضه، در نوزادان بین سه ماه تا یک سال بالاتر است.

گاهی اوقات، سوختگی پای نوزاد، از نوزادی به نوزاد دیگر منتقل می‌شود.

چه زمانی برای سوختگی پای نوزاد به متخصص مراجعه کنیم؟

اگر در کودک خود، هر یک از موارد زیر را مشاهده کردید، با پزشک تماس بگیرید:

• در صورت وجود درد در محل سوختگی
• اگر کودک تب داشته باشد
• اگر سوختگی، ضایعاتی شبیه کبودی ایجاد کند
• اگر سوختگی تراوش کند، خونریزی و یا تاول داشته باشد
• اگر سوختگی، در سراسر بدن کودک شروع به پخش شدن نماید
• اگر کودک علائم سرماخوردگی (سرفه، خس خس سینه و غیره) را داشت.
• اگر غدد گردن نوزاد و یا لب‌های او متورم شود
• اگر سوختگی پای نوزاد پس از دو روز از بین نرود

درست است که نوزادان به طور مداوم، دچار سوختگی پوستی می‌شوند، اما این بدان معنا نیست که شما باید از آنها چشم پوشی کنید. هر زمان که متوجه بثورات در صورت یا بدن نوزادان شدید، مراقب آن باشید و متوجه بروز علائم دیگر باشید. هنگامی که صحبت از سلامت کودک به میان می‌آید، همیشه بهتر است محتاط و فعال باشید.

درمان‌های متداول برای سوختگی پای نوزاد

اگر نوزاد شما سوختگی پا دارد، چند کار وجود دارد که می‌توانید برای مدیریت این عارضه انجام دهید:

• از پوشک‌های یکبار مصرف با کیفیت خوب استفاده کنید
• سعی کنید تا هرچه زودتر پوشک کردن نوزاد را کنار بگذارید. این کار باعث می‌شود پوست کودک شما خشک بماند و از تماس طولانی با ادرار و یا مدفوع دور باشد. سعی کنید کودک خود را در هنگام بازی روی زمین و یا حرکت روی شکم،‌ بر روی یک حوله بخوابانید. همیشه باید مراقب باشید که کودک، حوله را خیس یا کثیف نکرده باشد و روی حوله مرطوب نخوابد.
• فقط از آب گرم برای تمیز کردن ناحیه سوختگی پای نوزاد استفاده کنید
• از صابون‌ها و دستمال مرطوب و معطر مخصوص بچه‌ها، استفاده نکنید زیرا ممکن است پوست را تحریک نمایند
• هنگام خشک کردن پوست، از حوله‌های نرم یا پنبه‌ای استفاده کنید و به آرامی آن ناحیه را خشک کنید
• از پودر تالک یا ضد عفونی کننده استفاده نکنید

اگر این روش‌ها برای نوزاد شما به خوبی جواب نداد، بهتر است گزینه‌های درمانی دیگر را امتحان کنید از جمله:

پماد برای سوختگی پای نوزاد

بعد از اینکه پوست را به آرامی تمیز و خشک کردید، از کرم، خمیر یا پماد استفاده کنید. اگر پمادی که در تعویض پوشک قبلی استفاده کردید هنوز تمیز است، آن را در جای خود بگذارید و یک لایه دیگر روی آن اضافه کنید. اگر می‌خواهید آن پماد را پاک کنید، از روغن بچه، بر روی یک تکه پنبه، استفاده کنید.

محصولاتی با درصد بالای اکسید روی یا ژل نفتی به خوبی از پوست در برابر رطوبت محافظت می‌کنند. داروهای مختلفی برای سوختگی پای نوزاد، بصورت بدون نسخه در دسترس هستند. برای توصیه‌های خاص دارویی با پزشک یا داروساز، صحبت کنید.

از بهترین پمادهای سوختگی پای نوزاد می‌توان به پماد آکوافور اشاره کرد. به دلیل وجود مواد معدنی مناسب و مفید در این محصول این کرم یک پماد چند منظوره برای کودک به شمار می‌رود. از ویژگی‌های مهم این پماد نداشتن مواد نگهدارنده و داشتن عطر و رایحه مطبوع است.

پانسمان مناسب

پس از پخش پماد در ناحیه مورد نظر، به یک پانسمان مناسب برای پوشاندن سوختگی پای نوزاد، نیاز خواهید داشت. پانسمان‌های هیدروکلوئیدی، یک محیط ترمیم مرطوب و عایق را فراهم می‌کند که از زخم‌های غیرعفونی محافظت می‌نمای و در عین حال به آنزیم‌های خود بدن اجازه می‌دهد تا به بهبود زخم‌ها کمک کنند. این پانسمان‌ها منحصربه‌فرد هستند، زیرا آن‌ها نیازی به تعویض مکرر، مانند پانسمان‌های دیگر ندارند و به راحتی اعمال می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهد که پانسمان هیدروکلوئیدی، همراه با مراقبت فردی، یک درمان موثر برای سوختگی پای نوزاد است.

پیشگیری از سوختگی پای نوزاد

در حالی که سوختگی پا در نوزادان بسیار رایج است، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از سوختگی، انجام دهید. اقدامات پیشگیرانه‌ای که بعضی افراد امتحان می‌کنند عبارتند از:

• تعویض مکرر پوشک
• تمیز و خشک نگه داشتن پوست نوزاد
• استفاده از مواد شوینده بدون محرک یا مواد شوینده مخصوص نوزادان
• پوشاندن پوست نوزاد با پارچه‌های تنفس پذیر مانند پارچه پنبه‌ای
• برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد کودک، او را متناسب با آب و هوا بپوشانید
• ردیابی هرگونه واکنش پوستی به غذاها، تا بتوانید از غذاهای محرک اجتناب کنید
• واکسیناسیون به موقع و طبق برنامه نوزاد
• اجازه ندهید غریبه‌ها یا افرادی که علائم بیماری دارند کودک شما را ببوسند
• استفاده از لوسیون‌ها، شامپوها و صابون‌هایی که به طور خاص برای پوست حساس کودک طراحی شده‌اند

سؤالات متداول

از کدام نوع پوشک باید استفاده کنم؟

سوختگی پای نوزاد، با استفاده از پوشک‌های یکبار مصرف، کمتر دیده می‌شود. با این حال، آنچه مهمتر از نوع پوشک است، تعویض زود به زود آن است.

آیا مالیدن ناحیه سوختگی پای نوزاد، می‌تواند به کودک من کمک کند؟

اگر سوختگی پا شدید است، از یک بطری آب استفاده کنید تا بتوانید بدون مالش آن را تمیز کرده و بشویید. خشک کنید؛ اما مالش ندهید. اجازه دهید ناحیه سوختگی، به طور کامل در هوا خشک شود.

علت اصلی سوختگی پای نوزاد چیست؟

سوختگی پای نوزاد معمولاً به دلیل وجود رطوبت در ناحیه پوشک ایجاد می‌شود که باعث بوجود آمدن یک محیط مرطوب می‌گردد و موجب رشد باکتری‌ها می‌شود.

سوختگی پای نوزاد، چقدر طول می‌کشد؟

سوختگی پای نوزاد، در عرض ۲ تا ۳ روز بهبود می‌یابد. چندین کار وجود دارد که می‌توانید برای درمان آن انجام دهید. به محض ادرار یا مدفوع کردن کودک، فوراً پوشک را عوض کنید. همچنین باید یک بار در طول شب، پوشک نوزاد را عوض کنید.

آیا باید کودکم را حمام کنم تا به او در مورد سوختگی پا کمک کنم؟

کودک خود را روزانه حمام کنید (اما نه بیشتر از دوبار در روز زیرا شستن زیاد باعث خشکی پوست می‌شود).

آیا دستمال مرطوب کودک می‌تواند باعث سوختگی پای نوزاد شود؟

برخی از انواع مواد شوینده، صابون، پوشک (یا رنگ پوشک) یا دستمال مرطوب کودک می‌توانند بر روی پوست حساس نوزاد تأثیر بگذارند و باعث ایجاد سوختگی نوزاد شوند.

آیا وازلین برای سوختگی پای نوزاد مفید است؟

وازلین ارزان است و به خوبی برای ایجاد یک مانع در مقابل رطوبت، کار می‌کند، و اگر کرم  برای سوختگی پای نوزاد در خانه ندارید، مفید است.

آیا دندان درآوردن عامل ایجاد سوختگی پای نوزاد است؟

سوختگی پای نوزاد، معمولاً علامتی برای دندان درآوردن نیست.