یکی از اتفاقات رایج هنگام بازی با گربه‌ها این است که شما را چنگ بزنند. چنگ گربه میتواند باعث بیماری خراش گربه شود، یک عفونت باکتریایی که در بزاق گربه وجود دارد. اگر گربه یا بچه گربه بیمار پوست شما را خراش دهد یا گاز بگیرد یا زخم باز را لیس بزند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوید. بیشتر این موارد در پاییز و زمستان اتفاق می‌افتند و معمولاً بچه‌ها را درگیر می‌کند، احتمالاً به این دلیل که کودکان عاشق بازی کردن با گربه‌ها هستند و به طبع احتمال گاز گرفته یا زخم شدنشان زیاد است.
اقدامات اولیه بعد از چنگ گربه
خراش گربه و محل گازگرفتگی را با صابون و آب به خوبی بشویید. اجازه ندهید گربه زخم‌های شما را لیس بزند. همچنین در صورت بروز علائم بیماری خراش گربه، هرگونه عفونت و یا داشتن سیستم ایمنی ضعیف، به پزشک مراجعه کنید.
علت ابتلا به بیماری خراش گربه
گربه‌ها مستعد ابتلا به باکتری B. henselae (باکتری داخل سلولی بارتونلا) از طریق آلودگی به کک و فضولات آن می‌باشند. گربه‌ها با خاراندن خود و گاز گرفتن کک‌ها، خاک آلوده به کک را زیر ناخن‌ها و بین دندان‌هایشان جمع می‌کنند. گربه‌ها همچنین ممکن است در اثر درگیری با گربه‌های دیگر آلوده به این بیماری مبتلا شوند. این میکروب زمانی به افراد سرایت می‌کند که گربه آلوده فرد را گاز بگیرد یا آنقدر چنگ بندازد که پوست فرد زخم شود. این میکروب همچنین میتواند زمانی که گربه آلوده زخم‌ها یا دلمه‌های شما را لیس می‌زند پخش شود.
علائم بیماری خراش گربه
در زیر، رایج‌ترین علائم بیماری خراش گربه را آورده‌ایم:
- گاز گرفتن یا خراش گربه که در عرض چند روز قرمز یا متورم می‌شود و به مرور زمان بهبود نیافته یا بدتر می‌شود.
- غدد دردناک یا متورم، به ویژه زیر بازوها (اگر روی بازو یا دست خراشیده شود)، یا در کشاله ران (اگر روی پا یا ساق پا خراشیده شود).
- علائم شبه آنفولانزا از جمله سردرد، کاهش اشتها، خستگی، درد مفاصل یا تب
- بثورات بدن
علائم بیماری خراش گربه ممکن است شبیه سایر بیماری‌ها باشد.
همچنین شرایطی که ممکن است با خراش گربه اشتباه گرفته شوند عبارتند از:
- لنفادنیت، یک بیماری التهابی که منجر به تورم غدد لنفاوی می‌شود.
- بروسلوز، عفونتی که از دام به انسان منتقل می‌شود و با علائم آنفولانزا و تورم غدد لنفاوی خود را نشان می‌دهد.
- لنفوگرانولوم ونروم، یک عفونت مقاربتی (STI) که منجر به ضایعه پوستی در محل عفونت می‌شود. این ضایعه ممکن است به یک برآمدگی یا تاول تبدیل شده و به دنبال آن غدد لنفاوی متورم شوند.
- بیماری لایم، یک عفونت ناشی از کنه که قبل از بروز علائم آنفولانزا، علائم اولیه “بثورات چشم گاو نر” را دارد.
بر اساس مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود 40 درصد از گربه‌ها، اغلب بچه گربه‌ها، حامل این باکتری در برخی از برهه‌های زندگی خود هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
هر زمان که غدد لنفاوی شما متورم یا دردناک شد و یا دچار گاز گرفتگی توسط حیوان شدید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر:
- زخم یا خراش شما ناشی از گربه بوده و به نظر نمی‌رسد زخم در حال بهبود باشد.
- ناحیه قرمز اطراف محل خراش مدام بزرگتر می‌شود.
- تب دارید که تا چند روز بعد از خراش یا گاز گرفتن ادامه دارد.
اگر قبلاً بیماری خراش گربه در شما تشخیص داده شده است، اگر تب شدید، درد زیاد در غدد لنفاوی دارید، به نظر بسیار بیمار می‌رسید یا علائم جدیدی دارید، فوراً به پزشک مراجعه داشته باشید.
تشخیص بیماری خراش گربه
بهترین روش تشخیصی موجود، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز است که دارای حساسیت 43 تا 76 درصدی و اختصاصی 100 درصدی است. روش تشخیصی وارتین-استاری (Warthin-Starry) میتواند برای نشان دادن وجود باکتری بارتنولا مفید باشد، اما اغلب تفسیر آن دشوار است. زیرا کشت باکتری بارتونلا دشوار بوده و ممکن است 2 تا 6 هفته طول بکشد تا جواب آزمایشات شما آماده شود.
درمان زخم بیماری خراش گربه
خراش گربه معمولاً جدی نیست و معمولاً نیازی به درمان ندارد. آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند برای افرادی را که موارد جدی خراش گربه یا ضعیف شدن سیستم ایمنی دارند، مفید باشند. آزیترومایسین (زیتروماکس) برای کاهش سریع افزایش حجم غدد لنفاوی استفاده شده و معمولاً برای پنج روز تجویز می‌شود. همچنین آنتی بیوتیک‌های دیگری که گاهی برای درمان عفونت خراش گربه استفاده می‌شوند عبارتند از:
- سیپروفلوکساسین (سیپرو)
- ریفامپین (ریفادین)
- تتراسایکلین (سومایسین)
- تری متوپریم-سولفامتوکسازول (Bactrim ،Septra)
زمان درمان و دوز این آنتی بیوتیک‌ها بسته به هر مورد، متفاوت است.
به خاطر داشته باشید که، در مورد تداخلات دارویی احتمالی با پزشک خود صحبت کنید. در صورت مصرف الکل، تداخلات دارویی ممکن است رخ دهد. تاول یا برآمدگی حاصل از زخم بر اثر چنگ گربه، ممکن است بین یک تا سه هفته طول بکشد تا از بین برود. نیز غدد لنفاوی متورم معمولاً دو تا چهار ماه طول می‌کشد تا ناپدید شوند، اما در بعضی موارد ممکن است از شش ماه تا یک سال یا بیشتر، از بین رفتنشان به طول بیانجامد. در موارد حادتر همچنین می‌توانند منجر به عوارض دیگری شوند.
عوارض و خطرات چنگ زدن گربه
اگرچه نادر است، اما چنگ زدن گربه میتواند باعث ایجاد عوارض جدی در افراد شود؛ به نحوی که میتواند مغز، چشم، قلب یا سایر اندام های داخلی را تحت تأثیر قرار دهد. این عوارض نادر، که ممکن است نیاز به درمان جدی داشته باشند، بیشتر در کودکان 5 تا 14 ساله و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف رخ می‌دهد.
انسفالوپاتی
انسفالوپاتی یک بیماری مغزی است که زمانی رخ می‌دهد که باکتری به مغز سرایت کند. در برخی موارد، انسفالوپاتی منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ می‌شود.
نورورتینیت
نورورتینیت، التهاب عصب بینایی و شبکیه است که باعث تاری دید می‌شود. این التهاب زمانی رخ می‌دهد که باکتری مسئول خراش گربه، به سمت چشم گربه حرکت می‌کند. در این حالت، بینایی معمولاً پس از از بین رفتن عفونت بهبود می‌یابد.
استئومیلیت
استئومیلیت یک عفونت باکتریایی در استخوان‌ها است که میتواند منجر به آسیب استخوان شود. در برخی موارد، آسیب استخوان به حدی است که قطع عضو ضروری است.
سندرم چشمی پارینود
سندرم چشمی پارینود یک عفونت چشمی با علائمی شبیه به “چشم صورتی” است. خراش گربه یکی از شایع‌ترین علل این سندرم است. ممکن است ناشی از ورود مستقیم باکتری بارتنولا به چشم، یا از طریق انتقال باکتری از طریق جریان خون به چشم باشد. این سندرم معمولاً به درمان آنتی بیوتیکی به خوبی پاسخ می‌دهد. در موارد نادر نیز، جراحی برای برداشتن بافت عفونی از چشم ضروری است.
پیشگیری از چنگ گربه
شما می‌توانید حیوان خانگی داشته باشید ولی در عین حال با رعایت چند مرحله ساده، از ابتلا به بیماری خراش گربه جلوگیری کنید:
- اگر گربه‌های ولگرد را لمس یا آن‌ها را نوازش می‌کنید، احتیاط کنید: از آنجایی که آن‌ها در کوچه و خیابان پرسه می‌زنند، احتمال بیشتری وجود دارد که با کک‌ها تماس داشته باشند و به بیماری خراش گربه مبتلا شده باشند.
- از “بازی خشن” با گربه خودداری کنید: این کار، احتمال خراشیدگی یا گاز گرفتن شما را افزایش می‌دهد.
- مراقب حیوان خانگی خود باشید: ناخن‌های گربه خود را کوتاه کنید و از محصولات بهداشتی برای جلوگیری از کک استفاده کنید. در مورد استفاده از این محصولات نیز می‌توانید با دامپزشک خود مشورت کنید، زیرا همه محصولات بدون نسخه ایمن نیستند.
- دست‌های خود را اغلب بشویید: پس از نوازش یا بازی با گربه دست‌های خود را با آب و صابون تمیز کنید. اگر دچار زخم بر اثر چنگ گربه شدید، باید فوراً محل را با آب و صابون بشویید. اگر گربه شما زخم باز یا دلمه‌شده شما را لیس بزند، همین امر صادق است.
- اگر بیماری خاصی دارید، گربه سن بالا را به فرزندی قبول کنید: اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید و می‌خواهید گربه ای را به فرزندی قبول کنید، گربه‌ای را انتخاب کنید که حداقل یک سال سن داشته باشد. زیرا بچه گربه‌های جوان بیشتر بیشتر به بیماری خراش گربه مبتلا می‌شوند.
سوالات متداول
آیا برای درمان بیماری خراش گربه به آنتی بیوتیک نیاز دارم؟
ترکیبی از دو نوع مختلف آنتی بیوتیک اغلب برای درمان افراد آلوده به این بیماری تجویز می‌شود. این بیماری به طور معمول خود درمان شونده است و اکثر موارد خفیف بدون نیاز به آنتی بیوتیک برطرف می‌شوند.
آیا اگر گربه‌ام من را چنگ بزند باید نگران باشم؟
اگر توسط گربه خراشیده یا گاز گرفته شدید، محل را با آب و صابون بشویید و نیز طی 2 هفته آینده مراقب علائم عفونت باشید.
آیا پنجه گربه سمی است؟
پنجه گربه حاوی سم نیست، با این حال، میتواند میزبان طیف وسیعی از باکتریها مانند بارتونلا (B. henselae) باشد. خراش متوسط گربه هیچ آسیب ماندگاری ایجاد نمیکند، به خصوص اگر بعد از زمان آسیب آن را با آب و صابون گرم تمیز کنید.
خراش‌های گربه چقدر طول می‌کشد تا خوب شوند؟
به طور معمول، خراش در 3 تا 7 روز بهبود می‌یابد. خراش‌های عمیق‌تر و خراش‌های موجود در نواحی خاص، مانند صورت، به دلیل نازک‌تر یا حساس‌تر شدن پوست ممکن است کمی بیشتر طول بکشد تا بهبود یابد. همین امر در مورد افراد مسن با پوست نازک‌تر نیز صادق است.
آیا زخم ناشی از چنگ گربه، دائمی روی پوست می‌ماند؟
بله محتمل است، اما اگر به خوبی از خراش مراقبت کنید تا عفونی نشود، احتمال آن کمتر می‌شود. البته اگر خراش بسیار عمیق باشد، ممکن است جای زخم باقی بماند.
آیا خراش گربه میتواند باعث “سپسیس” شود؟
اغلب، استفاده از یک پاک کننده خوب و شاید پماد آنتی بیوتیکی، میتواند به خوبی از زخم مراقبت کند، اما گاهی اوقات، این خراش‌ها می‌توانند منجر به عفونت باکتریایی شود و گاهی اوقات، این عفونت‌ها می‌توانند باعث سپسیس شوند.
آیا گربه‌های خانگی بیماری خراش گربه دارند؟
اگر گربه شما کاملاً یک گربه خانگی است، احتمال ابتلا به باکتری بارتونلا یا خراش گربه در او کم است، اما همچنان باید از خطرات آن آگاه باشید.
